قاموس مداوا با غذاوگیاه
اثر دکتر احمد قدامه
انتشارات النفائس بیروت،
ترجمه دکتر محمد حسین ورپشتی
187)غذا=L,ali ment (The food)
حقیقت ثابت در زندگی انسان و حیوان از زمان ایجاد آن در زمین، تغذیه و عیش او بوده و آن جزخوردن حاصل نمیشود.
اما آنچه از غذا که در بدن حاصل میشود، نیرو و نشاط در بدن او است و ماده ای که از آن جهت دفع حاصل میشود ساده ترین مواد است که قابل جذب نبوده.
سیره ی انسان:
همان طور که خوردن ضرورت برای حفظ زندگی انسان است و غایت این خوردن تغذیه جسم وی است، غذای انسان های اولیه گوشت حیواناتی که دور و بر وی بوده و از گوشت آن ها تغذیه می کرده و این عادت تا امروزه از بین نرفته در اقوام وحشی آفریقا که از بریدن اعضاء اموات می خوردند مثل قبایل نیام که گوشت مردگان دشمنان خود را می خورند بعد از کشتن آنها.
انسان از میوه جات درختان جنگل هم میخورده و بعضی ماهیان را و چون کنار رودها مسکن گزیده و زراعت میکرد، محصولات زراعی خود را با شیر حیوانات خورد و برحسب احوال جغرافیایی و اعتقادات مذهبی و موارد زمینی دیگر، غذاهای او متفاوت شد.
مثل خوردن سبزیجات نزد برهمن های هندی حرام شده بعضی مواد نزد ساکنان بولیوی و منع خوردن مواد غذایی دیگر در مردم آفریقا که بعضی قبایل زنان خود را از خوردن شیر حیوانات شیرده منع می کنند و برای زن فقط شیر گاو و برای اولاد آن فقط شیر بز و مردان فقط از شیر گوسفند و قبایل ناحیه دریاچه ای فقط شیر آنچه به آن تیر انداخته اند می توانستند بخورند.
و حتی امروزه نیز در بعضی سرزمین ها مردم در غذای خود عادت و تقلید غریبی دارند. در انگلیس در بعضی نقاط آن مردم از مصرف سبزی ابا می کنند و گفته‌اند در ایرلند در سال‌های 1845-46 از خوردن سیب زمینی ابا می‌کردند و از آمریکا ذرت برایشان ارسال می‌کردند اما آنها آن را قبول نمی‌کردند چون به آن عادت نداشتند و بسیاری در اثر گرسنگی می مردند.
صناعتی که باعث فساد غذا می شوند:
در عصر حاضر فراموش نمیکنیم که ذوق مردم را در برتری غذا به هم زده اند مثل صنعت شکرکه در مصرف ان زیاده روی شده و باعث برگشت ذوق مردم به آن شده است گرچه در غذایشان فایده ای نداشته باشد و نیز این رویه در جذب مردم به مواد دیگر بسیار اثر کرده و گویند که بعضی تجار گوشت در آفریقای شرقی انتشار داده اند و گفته اند:« اگر گوشت پرندگان و یا تخم آن را بخورند زنان آنها بسیار بچه می زایند و خوردن گوشت بز باعث رشد چانه و سالخوردگی میشود و این ادعا در مورد زنان این منطقه اثر کرده و باعث انصراف آنها از خوردن تخم و گوشت بز و پرندگان شد و این گونه تبلیغات اثر عمیق در غذای مردم گذاشته و بسیاری از مردم به خصوص افراد مختلف غذاهای مفید را نمیخورند, بلکه آنچه ذوق آنها دوست دارند را میخورند یا آنکه کورکورانه از افراد غیر خودی تقلید می کنند و در نتیجه مواد غذایی باعث رفع نیاز غذایی آنها نشده بلکه باعث رفع نیاز خرید آنها شد.
دکتر جان مایر درست گفته بود( او استاد دانشگاه هاروارد آمریکا بود.)
:« به درستی که بیشتر بیماری های خطیر که در جهان امروزه زیاد شده از کمبود غذا نیست بلکه از خوردن غذاهای فقیر از مواد مغذی( و غذای خراب) است.»
امروزه بیشتر غذای ما به خاطر تحول صنعت غذایی در مواد اولیه است؛ مثلاً گندم که آرد میشود از آن پوسته حاوی مواد غذایی صحیح، حذف میشود و سبزیجات و میوه ها و گوشت ها و ماهی ها با پخت و کنسرو کردن آنها به خاطر افزودن مواد افزودنی به مواد «سمی» تبدیل شده‌اند و به مواد بی‌خاصیت و دانه ها و میوه جات و زیتون و تخم آفتابگردان و پسته با گرفتن عصاره آن ها با غذاهای دیگر یا روغن های تصفیه شده باعث خرابی جوهر و خاصیت آن ها می شوند و آن را با سموم هیدروژن آلوده می کنند تا کپک نزنند.
علاج خستگی با خوردن:
دانشمندان بزرگی از اساتید فیزیولوژیک دانشگاه های آمریکا مثل دکتر«هوارد هاگورد» و «لیون گرینبرک» از دانشگاه بیل آمریکا در کارهای تحقیقاتی اثر تغذیه در از بین بردن خستگی را برای ما روشن کرده اند که اینجا خلاصه می آوریم:
- عضلات بدن جهت ازدیاد سرعت عمل بعد از خوردن غذا از مواد روغنی و پروتئینی آن استفاده میکنند این یک ساعت بعد از تناول غذا اتفاق می‌افتد و بعد از حدود پنج ساعت این مقدار به سرعت کاهش می‌یابد.
- خوردن دوباره غذا در روز باعث بقاء نیرو در طول روز برای بدن میشود و خوردن سه بار غذا در روز باعث کفایت نیروی کافی بعد از غذا برای بدن می شود و بعد به تدریج کم میشود. خوردن چهاربارغذا در روز باعث ازدیاد کفایت نیرو در بعد ازغذا همان وقت میشود و بعد شروع به کم شدن میکند و خوردن پنج بار غذا باعث پایدار ماندن کفایت نیرو در طول روز برای بدن میشود و این مطالعه بر حسب موارد و تعداد غذا خوردن نتایج را بررسی کرده ولی مقدار غذا را بررسی نکرده است.
- نتایج این مطالعات نشان داده که نیروی انسان در غذاییش بر حسب نظام تعداد دفعات خوردن او در روز بستگی دارد و پیشنهاد آنها آن است که بین وعده های اصلی غذا، چیزی از خوراکی خورده شود( مثل شیر یا میوه یا سبزی) و گرنه معده خالی خواهد شد و معده او تا گرسنه نشود طلب غذا نکند، گویند:« چون بدنت به خستگی یا بی رمقی متوجه شد، به غذا روی کن، پس از آن مقداری که در غذای اصلی میخوری، بخور و نه بیشتر و عبرت در توزیع غذا در چند نوبت است نه مقدار زیادی از آن و خستگی که میفهمی به استراحت از بین نمیرود بلکه با غذایی که جسم را تغذیه می کند، از بین میرود.» هضم در طی خواب متوقف نمیشود:
دکتر آدمون روفیه گفته:« بهترین روش خوردن آن است که صبحانه به صورت کامل خورده شود به آن چیزی که در طی روز میخورد و ظهر غذای ساده از خوراکی ها، بر حسب غذایش و عمل خوردن آن به مدت بیش از ۲ تا ۳ ساعت قطع نشود و نیز معده را به خوراکی های دیر هضم به خستگی نیندازد و در شام بر خلاف روش متعارف باید غذایی کامل خورده شود و هشت ساعت متوالی که معده خالی می‌ماند و اگر مرد این شام را بین ساعت ۶ و ۷ شب بخورد پس وقت کافی جهت خواندن درس یا درک موسیقی یا صحبت با خانواده داشته باشد و چون خواست بخوابد اگر فکر میکند که غذای شام برای معده اش سنگین است یا چیزی که باعث هضم غذا باشد یا هضم در طی خواب متوقف میشود، اینها فکر باطل است بلکه در واقع خلاف آن هست. گر چه حرکت آن کمی آرام تر می شود اما متوقف نمیشود، چون شخص در طی خواب ۸ ساعت حدود، ۵۵۰ کالری انرژی مصرف می کند و اگر شام حدود 800-900 کالری به وی بدهد، آن از ناهار سبک تر است.
چون ثلث این انرژی از غذای شام صرف کارهای روزانه می شود و این نشان دهنده آن است که در طی شب هضم متوقف نمیشود بلکه به مقدار ثلث هضم ناهار است.
اثر غذایی بر انسان:
دکتر شانتلو متخصص بیماریهای ادراری گفته:« تجربه های انجام شده در افراد اسکیمو نشان داده که حجم هیکل فرزندان آنها یک چهارم میشود از زمانی که از خوردن گوشت و ماهی منع شده اند و اگر زوجی در طی سه سال هر سال فرزندی آورند و آنها را از خوردن گوشت صید منع کنند و به غذای دیگر روی آرند،فرزندشان کوچک تر می ماند،» و نیز گفته:« بعضی سربازان انگلیسی که در جنگ گذشته ژاپن زندانی شدند، در سینه های آنها پستانها برامده شدند که به خاطر نقض بعضی مواد غذایی که با آنها نرسیده بود چون به سرزمین آنها برگشتند و غذای خود را خوردند این برجستگی‌ها کوچک شد.
و نیز علماء بررسی کرده اند که ملکه زنبور عسل در بعضی اوقات ۱۰۰۰۰۰ تخم می گذارد و این ملکه ۵ سال زندگی میکند اما زنبور کارگر پنجم ماه بیشتر عمر ندارد و این به سبب غذایی است که ملکه می خورد.»
و برای پژوهشگران معلوم شده که شیر مادر حاوی ویتامین A ۵ برابر بیشتر از شیر گاو است و لذا ضروری است که مادران طفل خود را شیر دهند و گرنه آنها محتاج این ویتامین ها می شود.
و بدن انسان نیز در ذخیره کردن این ویتامین نیاز پیدا می کند. و فرد بالغ ۵ برابر آنچه که نیاز دارد را ذخیره کرده و این مقدار در فرد ۶۰ ساله به حد طبیعی خود کاهش می‌یابد:
بدن مرد از میزان توکوفرول 4-2 گرم ذخیره می کند اما زنان کمتر از این مقدار دارند و مردان ضعیف میزان توکوفرول خودشان کمتر شده و از نظرعلمی ثابت شده که ضعف جسمی آنها به کمبود این ویتامین برمی‌گردد.
پوسته گندم حاوی مواد غذایی گرانبهایی است و مردی که میخواهد قوای جنسی خود را تقویت کند لازم است که نان سبوس دار بخورد و آنان که نان سفید می خورند و غذاهای شکردار، بیشتر بچه های آنها دختر میشود. بعضی فکر میکنند که گوشت بهترین غذا است، در صورتی که حیوانات وحشی در موقع حمله به شکار خود فقط کبد و قلب و ریه آن را بیشتر می خورند و گوشت آن را کمتر می خورند مگر در ضرورت.
دکتر کاتاز ژاپنی در طی تجارب زیاد بیان کرده، مردانی که زیاد گوشت میخورند و مواد فسفر دار فرزندشان دختر می شود تا پسر و کسانی که سبزی و میوه زیاد میخورد, فرزندانشان بیشتر پسر میشود.
اثر بر جمال:
غذا اثر زیاد بر حالت پوست صورت و جمال دارد و واجب است که غذای انسان ساده، سهل الهضم و حاوی مواد مغذی باشد و بیشتر آن از میوه جات و سبزیجات باشد و لازم است که از بی اشتهایی و غذا نخوردن دوری کرد که دشمن جمال است و با تمرینات ورزشی برای شکم و تنظیم غذا به این امر پرداخت. سیب بهترین غذا برای صورت است اگر زنی بر خوردن سیب ناشتا قبل از غذا استمرار داشت، باعث از بین رفتن بثورات یا باقی ماندن آن در پوست وی میشود و خوردن سیب با پوست آن بهتر است. و عوض آن انگور و پرتغال است. از تجارب آزمایشات علمی در نیویورک توسط دانشمندان ظاهر شده که:
«ژلاتین ترش باعث رفع تیرگی ذکاوت عقل میشود و باعث تقویت عقول ضعیف میشود و این اسید که از پروتئین حیوانی جدا شده همان کاری میکند که اسید حاصل از حبوبات در پخت غذا می کند.
مواد مفید در این غذا عبارتند از:
فسفر، کلسیم، منیزیم، لستین، اسید گلوتامیک و ویتامین BوPP این مواد در شیر و پنیر و ماهی و بادام و گردو، گندم و فندق و سبزیجات و میوه جات و تخمیر آبجو است.
غذاهای جدید: علمای غذا مواد و عناصر آن ها را جدا کرده اند.
علماء دانشگاها سعی در جدا کردن سفیده تخم مرغ از موادی که بر قلب اثر بر می گذارند، کردند و تخم مرغی جدید با طعم عادی بدون ضرر برای قلب ایجاد کردند. در این تخم، روغن آن باعث شستن رگ های قلبی و از بین بردن چربی خون که باعث گرفتگی عروق می شود، گردید:
این دانشمندان کشف کردند که دانه های آفتابگردان حاوی روغنUfo است که باعث شستن رگ میشود پس از این روغن را در غذای جوجه ها قرار دادند و باعث ایجاد تخم مرغ جدید شد
- تجارب دانشمندان انگلیسی باعث ایجاد ماهی استخوان (غضروفی) بدون چربی و روغن شد و در ملخ های برگ خوار باعث ایجاد ماهی شد که اگر سه روز بمانند فاسد نمی شود.
- در آمریکا غذای شیمیایی کامل از کوبیدن اسیدهای آمینه (موادی که در گوشت و شیر و تخم مرغ از جنس پروتئین است) و از فسفات و گلوکز و نمک و ویتامین ها به دست آمد و این غذای کوبیده سپیده که در آب حل میشود و باعث جذب دانه های کوچک غذایی میشود.
رجوع به گیاهان:
از طرف نشاط علمی جهت ایجاد غذاهای جدید، در اروپا و آمریکا موسسات و اجتماعاتی جهت ایجاد جلساتی که بر اساس طبیعت اولیه انسانی برمیگشت، قائل شدند که گیاه در غذای انسان ماده اصلی بوده و بعضی گفتند: بدن انسان که از استخوان ها ایجاد شده از میوه و ریشه های گیاهی و اجزاء آبدار تغذیه می کند.
دانشمند فلورانسی گفته:« معده انسان و دندان و روده آنها نشان می‌دهد که انسان از گیاهان و میوه جات تغذیه می کند. »و دکتر کونیکا گفته:« بدون شک بنیه او در حالت سلامتی به اقتصاد غذای او به گیاهان بدون غذاهای دیگر است و عضلات با خوردن گوشت تقویت نمی شود بلکه با نان و روغنها تقویت میشود و یونانیان جوانان خود را جهت کشتی آنها را با خوردن انجیر و گردو و پنیر و نان خشن سبوس دار تغذیه می کردند آن هم از کودکی.»
دکتر هوشیار گفته:«غذا های گیاهی حاوی اسید فسفر یک بیش از آنچه در گوشت است،مصرف میشود و چون برای معده سنگین نیستند و در روده هضم میشوند اما گوشت در معده هضم و برای آن سنگین است.
غذای گیاهی باعث طولانی شدن زندگی و عمر میشود, چون بنیه بدن را خراب نمی کند و باعث کمک به بدن در بعضی بیماران میشود. کسانی که عمر زیاد دارند گیاه خوارند.»
بعضی گویند:« غذاهای گیاهی باعث افزایش قوه و کمک به طولانی شدن عمر می شود و حیوانات گیاه خوار مثل شتر و فیل و گاومیش جسمی بزرگ و زمخت دارند و قویترین و لاک پشت ها تا ۳۰۰ سال عمر میکنند, چون علفخوارند، در درس ها نیز ثابت شده که مردمی که فقط به گوشت اکتفا کرده اند به سرعت غضبناک میشوند و سنگدل شده اند و کسانی که بیشتر به گیاهان روی می‌آورند آرامند و رأفت و رحمت در معامله با مردم دارند»
دکتر سویرویسکی گفته:« در خون جز با گیاهان پاکی و قلیایی پیدا نمیشود.»
در بین علمای تغذیه در اجماع آنست که بیشتر غذاهایی که برای انسان درست می شود جز آنان که در رستورانهای عامه یا منازل یا موسسه‌های دولتی آماده می شوند، در آنها ضرر و بدی است.» و گویند:
برای هر نوع از انواع غذا اثری برای سلامتی وجود دارد.
بدن زنده نیاز به هر نوع غذایی جهت کسب حرارت و نیرو دارد.
- نوع اول غذاها آنهایی هستند که حرارت و نیرو به بدن می دهند مثل زیتون و پیه یا چربی و کره، میوه تازه مواد قندی از عصاره میوه ها و شکلات و مواد مستخرجه از حبوبات و بذرها مثل نان سبوس دار
- نوع دوم از موادی هستند که در ترمیم عضلات به کار میروند مثل گوشت و ماهی و تخم و شیر و لوبیا و عدس.
- نوع سوم غذاهایی که برای نوع اول لازمند مثل ویتامین ها و املاح معدنی در سبزی ها مثل کلم و هویج و سیب زمینی و لوبیا سبز و کاهو و سیب و گلابی و موز و پرتقال و لیمو و غیره
لوزینا لوزنسکی پزشک ایتالیایی گفته:« غذای انسان واجب است که از غذاهای زیر درست شده باشد
- پروتین جهت ساخت مواد بدن
- گرمازا ها جهت ایجاد حرارت
- چربی که در ساخت اجزاء کمک میکند
- موادی که بدن به آنها نیاز دارند مثل ویتامین ها و املاح و آب
کمبود این مواد باعث ضعف بدن و زیادی آنها باعث چاقی و امراض مختلف میشود. و انسان لازم است بین اینان توازن ایجاد کند تا سالم باشد وزن مرد برابر با طول قد منها 100 است مثلاً فرد 160سانتی حدود ۶۰ کیلو وزن کمتر مثلاً زن 160 سانتی 54 کیلو کافی است. اما میزان حرارت لازم برای فرد معادل 32-30 کیلو کالری برای هر کیلو است و مردی که 50کیلو دارد1760- کیلو کالری در روز نیاز دارد.
مقدار غذا و انواع آن:
علمای طب اشاره می کنند و مقادیر غذایی که برای هر فرد لازم است.
مثلاً غذای طفل با جوان و پیرمرد فرق دارد.
افراد عقلیه که با فکر کار می کنند و مسن باشند بهتر است از غذاهای سبک و کم مصرف کنند اما افراد با اعمال بدنی لازم است که غذای مقوی جسم بخورند (اما نزد یهودیان حرام است) . تعداد و نوع غذا که هر فرد در روز می خورند اختلاف است. بعضی گویند یک بار بس است و عده ای تا ۳ بار در شبانه روز و بعضی هم چهار یا پنج بار گفتند.
و جوب صبحانه: در بین علماء تغذیه در خوردن خوراکی که کی باشد، صبحانه یا ناهار اختلاف است و هر کدام دلایل خود را دارند:
- در فرانسه مردم صبحانه با خوردن یک فنجان قهوه و خامه با دو قطعه نان با یک فنجان شیر و شکلات و به ندرت چای
- در هلند صبحانه با یک قطعه گوشت خوک و تخم مرغ با انواع مربا با یک تیکه نان با قهوه و شیر.
- در نمساء دو قطعه نان با قهوه و کره با شیر و انواع مربا می خورند
- در انگلیس نان بی سبوس و چای و مربای پرتقال و کره یا شوربای جو و تخم با گوشت خوک یا قورباغه کبابی
- در اسپانیا نان با کره و شیر با شکلات و انواع مربا و نان کلوچه سرخ شده
- در آمریکا، قهوه یا شیر یا کلوچه مصنوعی از حبوبات یا ذرت یا تکه نان با مربا با یک آبمیوه
- در مدیترانه و خاورمیانه صبحانه از آبمیوه و قهوه کمرنگ و پنیر سفید به ندرت سالاد سبزیجات.
چگونه صبحانه صرف شود
از نظر غذایی روزانه صحیح واجب است که در صبحانه برای جسم حدود ۱۰۰۰ تا ۱۱۰۰ کیلوکالری باشد و کسی که صبحانه نمی خورد با عذر صحیح نیست بلکه حتی با لیوانی از آب یا آب میوه باید بخورد.
کسی که از ترس چاقی صبحانه نمی خورد، نگرش خطا است چون غذایی که در صبح خورده میشود، در بدن خوب سوخته میشود و چیزی از آن باقی نمی‌ماند جز مواد هضم شده و خوردن صبحانه باعث توازن در غذای او می شود و ناهار زیاد نمی خورد، اما کسی که صبحانه نمی خورد و یا فقط یک لیوان قهوه میخورد, باعث کسل شدن معده وی در هضم غذا میشود و نیروی بدنی او ضعیف میشود و دستگاه گوارش وی از عمل خود باز می ایستد و این بد حالی تا شام و موقع خواب به صورت اصطراب وجود دارد.
به درستی که صبحانه از واجبات غذایی است و مخلوطی از انواع مواد ضروری بدن است تعیین ترکیب می تواند حاوی دو تخم مرغ یا یک تکه گوشت و آبمیوه و دانه گندم یا نان یا آرد جو دوسر یا شیر باشد و این باعث میشود که انسان بعد از استراحت طولانی شب، حالا نیاز به نشاط و نیرو دارد که با صبحانه تامین میشود.
در خوردن صبحانه واجب است از نوشیدن قهوه با شیر یا شکلات با شیر دوری کرد و اگر کبد فرد ضعیف است این مواد با هم بیشتر بر کبد خستگی وارد می‌آورند در عوض باید شوربا حبوبات و آب میوه جات بیشتر میل کنند و اگر روده زود خسته میشود و سوءهاضمه دارد باید به جای نان، بیسکوییت انتخاب کرد و نیز آب میوه را بر خود میوه برگزیند چون الیاف خود میوه باعث تهییج التهاب روده میشود و اگر روماتیسم یا التهاب مفاصل است، لازم است از گوشت قرمز و تخم مرغ پرهیز کرد چون این مواد غنی از کلسترول است و بجای آنها آب میوه و مربا و حبوبات دیگر برگزید و اگر فرد دیابت داشت باید گوشت و تخم را با نان خاص دیابتی ها (بدون قند) بخورند و از بیسکوییت و عسل و مربا دوری کنند.
رژیم غذایی:
وجود رژیم غذایی انواع زیاد دارد برای لاغر ها و چاقها و برای امتناع از نمک و ترک نان و رژیم بی گوشت و رژیم بدون آب و رژیم گیاهی و بدون مواد چربی و رژیم های غریب دیگر .
رژیمی که برای بیمار قرار می دهند بر حسب منطقه و حال بیمار که به آن نیاز دارد , از آن رژیم توقع است، رژیمی که بدون انگیزه در افراد سالم بخواهند مجاز نیست که بدون مشاوره با طبیب و متخصص تغذیه که به این رژیم آگاهی دارد چون که باعث ضرر میشود و خطای در اثر خوردن غذا یا مقادیر بالا که برای بدن صلاح نیست.
علماء طب گویند:«بعضی رژیم های غذایی که توصیه شده اند ناقص از مواد غذایی اساسی است که توازن ندارند و این باعث امراض خطرناک مثل سل و دیابت و سرطان میشودگرچه بدن ممکن است زنده بماند و ظاهر عادی داشته باشد( برای مدت محدود) اما در نهایت باعث اظطرابات خطرناک میشود.
صدای مردانی در عالم بلند است که می گویند:« در عصر ما، عصر تغذیه بد شروع شده و شهر هایی که غذای انسان را به صورت عادی در آن پیدا نمی کنید و اوقات او را در ساخت و تهیه آن تلف می کنید.»
و این صبر در غذا تحقق نمی یابد و بشقابهای ما بعد از سالها جنگ در تاریکی بر اساس بی نظمی وحشتناک و اضطراب در روشهای سیاسی و اجتماعی در همه اماکن عالم شکل گرفته است.
علمای تغذیه گفته اند:«برای انسان آسان است که بر رژیم غذایی ساده و واضح طبق رسوم ملی و منشور سلامت جهانی قرار دهیم و آن طبق روش زیر است:
«مجموع غذای ما از 6 مجموعه درست شده و همه غذاها از این 6 گانه اند.
برای افراد بالغ شهری1)گوشت از3-4 تکه در هرهفته که همه قطعات 100 گرمی و2) ماهی 2 قطعه در هفته و سبزیجات 2 بار در هفته
3)لبنیات شامل شیر 2500-500 گرم در روز و گاهی به صورت ماست و پنیر یک تا 2 قطعه(دو بار در روز بخصوص با غذای بدون گوشت)
4)مواد چربی مثل کره یا روغن 20-10 گرم در روز،روغن زیتون یا نباتی 20-30 گرم در روز
5)حبوبات مثل نان 350-500 گرم در روز و حبوبات مخلوط 4-5 بار در هفته با سبزی
6)سبزیجات و میوه،سیب زمینی 3-5 قطعه در روز
قانون تناول غذا:
پزشک فرانسوی آقای فلیپ انکوس گفته:« بیشتر مردم از روش غذایی زیر اطاعت می کنند:
1)صبحانه ازقهوه و شیر یا نان و کره
2) ناهار از گوشت و سبزیجات و حبوبات و میوه
3) شام از خوردنی های سبک هضم ولی ما می پرسیم آیا این روش صحیح است و برای بدن صالح است.
بیشتر مردم به خوردن غذا اطمینان دارند اما نمی‌دانند چگونه آن را اختیار کنند و دو رژیم غذایی برای ورزشکاران گفته شده:
- اساس غذا خوردن هر سه ساعت است و افراد شاغل جسمی یا فکری واجب است که معده آنها از غذا مرتب پر باشد چون هضم غذا نیاز به کوشش دارد.
- روش دوم آنکه خوردن غذا هر هشت ساعت باشد و این مدت طولانی تربرای هضم بخصوص وقتی انواع غذاهای غلیظه خورده شود کافی است:
جدول غذایی هفتگی:
مرکز علمی غذای سالم در فرانسه، جدولی هفتگی برای غذای انسان های مرد از سن ۲۰ تا ۴۵ ساله تهیه کرده که باعث تحصیل عناصر ضروری که باعث نشاط و سلامتی بدن میشود و در زنان 10% کمتر از مردان است
- گوشت ۷۰۰ گرم2) ماهی ۲۰۰ گرم3) تخم مرغ ۳ عدد4) شیر ۲۵۰۰ گرم 5) پنیر ۳۵۰ گرم6) کره ۱۰۰ گرم 7) مواد چربی دنبه ۱۰۰ گرم8) روغن زیتون 900گرم9) نان 2800گرم 10) نشاسته ها 250 گرم 11)سیب زمینی 2000 گرم 12) سبزی تازه 2000گرم و خشک آن 200گرم13) میوه تازه یک کیلو و خشک ۵۰ گرم14) شکر ۲۸۰ گرم 15) مربا ۱۵۰ گرم 16) شکلات ۷۰ گرم
چون انسان تمام این موارد را در طی ایام هفته پخش کند و مصرف کند، بدن او توان ۲۷۰۰ کالری را به دست آورده و این مقدار توازنی است که هر روز نیاز دارد.
اگر کسی اعمال شدید انجام دهد این مقدار به ۳۵۰۰ کیلو کالری می رسد اما به عدد ۵۰۰۰ نمی‌رسد و برای زن کوچک جسم مقدار حرارت نیاز کمتری خواهد بود.
این مقدار که در این جدول آمده، مقدار متوسط هر ماده است و از مواد اساسی مورد نیاز بدن بی‌نیاز نمی‌شویم و مقدار بیشتر آن هم نباید به بدن برسد که باعث اختلال توازن و ضرر به بدن می شود.
رژیم متعدد غذایی: که توسط علمای طب وضع شده در کتب آمده و مهم ترین آن رژیم ها در کتاب:«غذا یصنع المعجزات» اثر بخیل القادری آمده و ما به این جمله آخر آن اکتفا می کنیم که طبیبان قدیمی گفته‌اند:« ان الانسان یحضر قبره بأسنانه= انسان با دندان‌های خود قبر خود را میکند» یعنی با اختیار غذاهای بد وزیاد مرتکب مرگ خود میشود.
- چگونه مرض عصر خود را معالجه کنیم:« علمای طب گویند: بد ترین علت بیماری ها در عصر ما به سبب آنچه در شهرهای جدید به ارث رسیده و وارد شده و باعث خرابی تغذیه ما شده در پخت و تصفیه آن.»
بیماری ها و بی اشتهایی مثل وبا بر هر فرد بزرگ و کوچک و غنی و فقیر و حتی حیوانات اهلی که در باغهای ما و خانه های ما تغذیه می کنند، نازل شده و آنان مثل حیواناتی که غذای بشر به آنان نمی‌رسد و آزادند، نیستند.
دکتر دیشین در طی تدریس طولانی و مطالعات زیاد نتایج زیر را به دست آورده که افراد با بی اشتهایی یا صبر و اصرار بر این رژیم زیر بهبود می یابند.
- واجب است که در هر وعده غذایی سبزیجات با غذاهای چرب مصرف شود و در وعده صبحانه این رژیم، رژیم اصلی باشد. مواد چرب مثل گوشت و ماهی و تخم و پنیر و مواد قندی زیاد ولی سبزی و میوه کمترمصرف شود.
- لازم است که وعده شام از سبزی و میوه باشد و شام سبک برای معده تنبل مناسب است این غذا جارو کننده روده از سموم و عفونت های مضر است.
این رژیم موافق همه معده ها است همه کسانی که معده ضعیف دارند باعث نظم اعمال آنها میشود.
- کفایت نمیکند فرقی بین غذای خوب و بد بگذاریم بلکه لازم است بشناسیم که غذای خود را به شکل متوازن حاوی مواد صالح و مقداری که از آن باید بخوریم، ترکیب کنیم. در ملاحظات زیر این موضوع به شکل خوب شناخته شده:
- خوردن غذا به آرامی: کسانی که از بی اشتهایی شاکی هستند، اکثرا غذای خود را به سرعت می خورند و آن را نمی جوند و هضم آنها سخت و باعث تحریک جهاز هاضمه می شود.
- دوری از افراط؛ زیاده روی در خوردن سبزی یا میوه یا گوشت یا مسکرات باعث بی اشتهایی شدید میشود.
- دوری از غذا های متعدد: این غذاها باعث سوء هضم معده می شود و به خصوص اگر از مواد و دیرهضم درست شده باشد.
- دوری از غذاهای چرب: به درستی که سه یا چهار بار غذای سبک هضم و متوازن بهتر از یک بار غذای چرب و زیاد است.
- نوشیدن آب: بهتر است که آب کافی بین وعده های غذایی نوشیده شود. اطباء آمریکا توصیه کرده اند به نوشیدن لیوان بزرگ آب در ناشتا و نیز در هر دو ساعت بین وعده‌های یک لیوان آب بخورد.
- خوردن سبوس گندم: توصیه کرده اند یک قاشق بزرگ سبوس گندم با آب جوشانده به شوربا اضافه کنند یا با آب جوشیده بنوشند
- نان سبوس دار که از آن مقدار کم بخورند باعث تهییج معده و روده می شود به خصوص در حالت التهاب آن ها یا تهوع
- حبوبات دارای آرد سیاه (مثل جو یا سویا یا گندم سیاه) که آرد آن جهت بی اشتهایی مبارزه می کند.
10)شیر: خوردن آن مفید است به خصوص شیر آبکی (و آب پنیر یا مای الجبن در طب سنتی ما) آن که ضد سموم است.
11) ماست که از آن کاسه ای یک یا دو بار در روز بخورند
12) آب جوی تخمیری: لازم است که از آن مقدار کافی هر روز خورده شود( یا حبه یا یک قاشق چای خوری از جوشانده آن)
13) میوه خشک شده: از آنها صبح ناشتا یا با غذا مصرف شود یا مخلوط با غذای پخته شود چه پخته یا تازه یا با عسل یا مربای آن (مثل آلو و قیسی)
14) عسل که خوردن آن بر شکر با فضیلت تر است.
15) مواد چربی: روغن و کره و زیتون و کرم و سفیده تخم مرغ به شرط عدم مصرف زیاد.
16) کدو پوست کنده یا شوربا له شده کدو و تره و روغن زیتون و عدس پوست کنده و کلم و مربا راوند و مربای سیب و انجیر و هلو.
17) روغن پارافین
18) سنامکی که میتوان برگهای آنرا پخت و مثل مربا درست کرد و خورد.
19) جوشانده و آب میوه آن مفید است به خصوص آب ریشه تمشک سیاه جوشانده گیاه پنجه مرغ(عکریش) و برگ هلو و گل سرخ.
20) از آنچه که از خوردنشان منع شده اند مثل گوشت خوک و ادویه ها و برنج و آرد سپید و شکر سفید و قندها و کاکائو و شکلات زیاد و قهوه و شیر و مست کننده مانند نبیذ.
غذا در اسلام: در اینجا ما رأی شریعت اسلام درباره غذا از نظر حلال و حرام و مستحب یا مکروه بیان می‌کنیم:
در اسلام مساله غذا با رژیم و قواعد آن فراموش نشده بلکه با احکام دقیق بیان شده که بر اساس ۵ پایه راسخ گفته:
- نص قرآن2) احادیث نبوی3) اجماع صاحبان رأی و اجتهاد4) قیاس5) استدلال به قواعد اجتهاد.
- در قرآن آیات زیادی مردم را برای خوردن راهنمایی میکنند که به صورت کلمه خوردن پاک یا طیبات آمده و مواد حرام را با تاکید بر شمرده و توصیه فرموده که خوردن اسراف نکنید از جمله آیات:1) مایده آیه3و4و5و87و88 2)حج آیه 30 3)مایده 96 4)بقره آیه 168و172 5)اعراف آیه31 6)نحل آیه 66و67 7)انعام 199و757 8)اعراف
اما در سنت غذا های بد آنهایی هستند که در آیات قران به صورت حرام ذکر شده اند و نیز در سنت احادیث نبوی بعضی غذاهای حرام یا حلال را شمرده و بعضی حیوانات را امر به کشتن و بعضی را نهی فرموده
در اجماع و اتفاق امت اسلامی بعضی غذاها حلال و بعضی حرام شده اند مثل سموم و در قیاس حکم حلال و حرام غذا بنا بر مشابهت حیوانی که در بلاد عرب نبوده با آنان که در بلاد عرب بوده و حکم دارند، صادر شده است. و در استدلال قواعد اجتهادی حکم به حلال بودن حیوانی می کند که متولد شده از دو اصل مختلف حلال یا حرام است مثل قاطر
الف) حیوانات حرام:
چون به آن برمی گردیم بسیاری از آنها را در نص قرآن میابیم
- حیوان مرده که عادی یا خفه شده یا سنگ زده یا از بلندی پرتاب شده یا شاخ خورده با حیوان دیگر یا نیم خورده درندگان دیگر باشد یا به غیر نام خدا او را ذبح کنند مثل برای بتان
- خوردن خون و شراب و آنچه در آن چرک باشد و خون منجمد که در آن باشد مثل طحال که با آتش خون منجمد شده
- خوردن گوشت خوک(گوشت یا پیه) به خاطر انتقال مرض کرم آن و نیز مصرف پوست و استخوان آن
- حرام بودن آنچه برای بتان یا غیر خدا ذبح کننده
حیوانات حرام در سنت:
- چهارپایان دارای دندان نیش شکافنده مثل شیر و گرگ و روباه و پلنگ و خرس و شغال و سگ و سمور و گربه و میمون و غیره
در بعضی مذاهب اسلامی درباره حرام بودن یا جایز بودن بعضی چهارپایان اختلاف است مثل روباه و کفتار و سنجاب ها و سمور و فیل اما همه آنها حلال بودن حیوانات غیر وحشی که از حشرات نباشند مثل آهو و گاو وحشی و الاغ وحشی را تاکید کرده‌اند.
- پرندگان دارای چنگال صیدی مثل عقاب و چرغ و کرکس و باز و شاهین و موش گیر
- پرندگان مرده خوار یا مزارع خوار اما آنان که همه حبوبات و مزارع را میخورند و هم مردار را در بعضی مذاهب مباح دانسته اند.
- چهارپایان موذی که رسول خدا(ص) امر به کشتن آنها فرمود مثل مار، موش و سگ وحشی و عقرب و کلاغ و حداه
- حیواناتی که رسول خدا(ص) از قتل آن ها نهی فرموده مثل زنبورعسل و قورباغه و مور و هدهد و پرنده صرد
- تمساح و قورباغه از حیوانات آبزی حرام گوشت و باقی حیوانات آبزی خوردن آنها حلال است هر چند مرده باشند ولی اگر خفه شوند حرام هستند.(در حیوانات آبزی در مذاهب اجتهادات زیادند، نزد حقیقی و امامیه حیوانات بحری جز ماهی بقیه حرامند و شافعی ها هم اینگونه نظر دارند.)
- اشیاء مرگ آور و مضر، مست کننده و مخدر از حیوان یا نبات حرام است.
- اشیاء نجس چه به ذاته یا به چیزی نجس شده مثل روغن که در آن موش بمیرد اگر مایع باشد حرام و اگر جامد باشد دور آن موش را باید ریخت و بقیه حلال است.
- اشیاء کثیف مثل ادرار و مدفوع و منی و غذای با بوی بد حرام است
- غذای دزدی یا غصبی یا کسی که مالک آن اجازه نداده حرام است.
غذا و نوشیدنی رسول اکرم (ص)
امام ابن قیم جوزی در کتاب طب نبوی خود آورده که پیامبر اکرم(ص) در خوردن و نوشیدن عادت وی چه بوده، خلاصه آن این است:
- از عادات او نبود که در یک نوع غذا, نفس خود را حرام کند, بلکه آنچه عادت اهل سرزمین خود بود, میخورد از گوشت و میوه و نان و خرما
- چون نفس خود را از غذای معاف می کرد، از آن نمی خورد و خود را به اکراه به خوردن آن نمی کرد.
- هرگز غذایی را عیب نمی دانست، اگر اشتها داشت می خورد و گرنه از آن نمی خورد.
- او گوشت را دوست داشت و بیشتر پاچه و جلو گوسفند را
- او عسل و حلوا را دوست داشت و نان خود را با خورش می خورد با سرکه یا خرما یا خربزه
- از میوه‌های سرزمین خود می خورد و از آنها دوری نمی کرد
- بین دو غذاهای زیر با هم نمی خورد مثل شیر و ماهی، شیر و سرکه دو غذای داغ و یا دو غذای سرد، دو غذا لزج یا قابض یا مسهل یا غلیظ و نه دو غذای مختلف مثل قابض و مسهل،سریع الهضم و دیر هضم، غذای کبابی و آب پز، دو غدای تازه و دودی، شیر و تخم یا شیر و گوشت
- غذا را در وقت داغ نمی خورد و نه غذای آب پز شب مانده که فردا دوباره گرم کنند و نه غذایی که نمک زده یا عفونی باشد مثل نمک سود و ترشی مانده
- او امر به خوردن شام می کرد هرچند به مشتی خرما باشد و می فرمود:« ترک شام پیر کننده است.
10)از خوابیدن بعد از غذا نهی می کرد و از نوشیدن بعد از غذا چون ان فاسد کننده است
11) روایت شده که ضرر غذا و میوه جات رادفع میکرد با اصلاح آنها مثل خوردن خرما و خیار تا یکی دیگری را به تعادل برساند.
12) امر به خوردن سنا با زیره (یا عسلی که در آن روغن باشد) میکرد تا ضرر سنا را ببرد
13) و به حضرت علی(ع) امر کرد به مشتی خرما در حالی که تازه از بیماری برخاسته بود و به او توصیه کرد به خوردن جو یا چغندر که برای اونافع است همان طور که به او به نخوردن بیش از ۷ عدد خرما امر کرد که آن چشم درد می‌آورد
توصیه های پیامبر در خوراک:
- عمربن سلم را نهی کرد که غلام او بوده از دست درازی به سینی غذا و فرمود:« از آنچه جلوی خودت است بخور.»
- و نهی کرد از بلند شدن از سر سفره غذا قبل از تمام شدن و دست کشیدن گرچه سیر باشید قبل از آنکه قوم تمام شود از خوردن ،چون بقیه خجالت میکشند و دست میکشند در حالی که هنوز گرسنه اند
- به یک اعرابی که در طرف راست او بود، شیر داد در حالی که در طرف چپ او نیز کسی دیگر بود و فرمود: از طرف راست به همدیگر بدهید تا اخر.»
- فرمود:« از اسراف آن است که هر چه اشتها داری, بخوری.»
- فرمود:« آدمی را ظرف شکمش را پر نمیکند بر حسب آنکه پسر آدم پشت وی جز بالقمه محکم نمی شود چون به این کار مجبور شد یک سوم آن را از غذا و یک سوم آن را برای آب و یک سوم آن را خالی برای هوا می گذارد.»
هدایت پیامبر(ص) در نوشیدنی ها
- او عسل را با آب سرد مخلوط شده می‌نوشید
- لذیذترین نوشیدنی نزد او آب سرد شیرین بود و آب خنک مانده
- او نوشیدنی را در حال نشسته می‌نوشید و و در طی خوردن سه بار قطع میکرد و نفس میکشید و ظرف آب را از دهان دور می کرد و می فرمود:« چه گوارا است و بری کننده از بیماریی، آب را یک نفس نخورید مثل شتر بلکه در ۲-۳ نفس بخورید و چون میخواهید بنوشید نام خدا را ببرید و چون تمام شد، حمد خدا گویید.»
- او توصیه میکرد که از ظرفها، بیعانه گیرید و از دهانه ظرف اصلی آب نخورید از فوت کردن در آن نهی می کرد
- شیر خالص را یکبار می نوشید وبا آب بقیه را مخلوط می کرد.