علف خنازیر

فارسي:علف خنازیر

علمي:Scrophuloria aquatica

انگليسي:water figwort water betony

عربي: حشيشه الخنازير المايي، عروق الصف، خاليدونيون

دارای قندهای مختلف، اسید بوتیریک، هسپریدین، اسید پالمتیک، مالیک و پکتیک و دولسیت و اینولین است. در ریشه اثر آن آلکالوئید سمی است. دانه دارای مواد روغنی است. در کلیه انواع آن گلوکوزیدی با ترکیب ناشناخته است که بر روی قلب اثر کرده و ادرار را زیاد می کند. به مقدار کم ساپونین نیز دارند.(8) گیاه دارای 1) ایریدوئیدها(مثل مونوترپن) 2) فلاونوئیدها( مثل diasmin) 3) تانن ها 4) ساپونین ها است(73)

گياهي است علفي، چندساله، بلندي تا يك متر، در كنار جويبارها، ساقه با قطع مربع ایستا و صاف و براق، برگها متقابل، بيضوي، دندانه دار، نوك تيز سبز تیره، گلها كوچك، سبز كثيف، ميوه كپسول دار حاوي تعداد زيادي دانه، گلها با نوش كافي و مرغوب توليد مي كند كه جهت زنبور مورد استفاده قرار مي گيرد.(59و8)

 1-S.aquatica مشروح در بالا در طالش، گيلان، ايسپيل، خراسان در اشتران كوه و سفيدآب.

2-S.canina داراي فرمهاي متعدد با گلهاي فراوان قهوه اي مايل به قرمز و ميوه پوشينه و كروي شكل و شهد آن بيش از گونه هاي ديگر است. در آذربايجان در اروميه، سرداب و سرچاي است.

3-S.copolia با برگهاي خشن و گلهايي به رنگ قهوه اي مايل به قرمز، گلها در قاعده جام مايل به سبز، در پل زنگوله، دره چالوسف جنوب سياه بيشه و كوه سبلان، اردبيل، قاسملو نزديك اروميه، اشتران كوه لرستان، بين كرمان و بندرعباس، بين اراك و تلغو، كوه بينالود، قزوين و دره كرج.(8)

گرچه بعضی گزارش کرده اند هیچ عارضۀ جانبی ندارد(73) اما اين گياه به علت گليكوزيدهاي قلبي موجبG.E با اسهال شديد، عدم هماهنگي در حركت و دل درد توأم مي شود. در مواردي نيز استفراغ و اسهال خوني مي دهد.(59)

طبق نظر نويسندگان معاصر:

 كليه گياهان اين گروه به مقادير كم از گلوكوزيدهايي است كه تركيب آنها شناخته نشده ولي به طور ضعيف روي قلب اثر كرده، ادرار را زياد مي كند. نوع اول اثر رفع خنازير دارد.(8) و در طب هموپاتیک در تورم مزمن لوزه ها، لنف ادما و تورم شدید لوزه ها مصرف می شود(73)[1]

 دکتر زرگری ج3 ص660[1]

2) PDR اثر دکتر دیوید هبر ص325