مرآت العقول
باب33) تسمیه و تحمید موقع غذا
- علی بن ابراهیم از پدرش از النوفلی از السکونی از امام صادق(ع) که از رسول خدا(ص) فرمود: « چون سفره انداختید، بر زمین می‌نشینید، ۴ هزار ملک، چون بنده گوید « بسم الله» و ملائکه گویند بارک الله بر شما و غذایتان و به شیاطین گویند ای فاسق خارج شوید که غلبه ای شما بر او ندارید»، و چون وارد از غذا شد بگوید الحمدالله ملائک گویند «گروهی که خدا آنها نعمت داد، آنها شکر خدای را بجا می‌آورند» اما اگر بنده نام خدا نبرد ملائکه به شیاطین گویند « بفرمای ای فاسقین با او بخورید» و چون سفره را بر چیدند و نام خدا نبرند باز ملائکه گویند: « گروهی که خدا به آنها نعمت داد ولی خدای خود را فراموش کردند».
- علی بن ابراهیم از پدرش از ابن ابی عمیر علی بن ابی حمزه از ابابصیر از امام صادق (ع) که فرمود: « چون سفره انداختند، بگوئید بسم الله و چون خوردید و تمام شد بگویید «به نام خدا در اول و آخرش» و چون برخاستید بگوید الحمدلله».
- علی بن محمد از صالح بن أبی حماد از الوشاء از احمدبن عائذ از ابی خدیجه از امام صادق(ع) که فرمود: « بدرستی که پدرم صلوات الله علیه نزد برادرش عبدالله آمد که برای عمر بن عبید و واصل و بشیرالرحال اجازه بگیرد، چون به آنها اجازه داد و آن ها نشستند فرمود: « چیزی نیست مگر برای او حدی است که به آن حد منتهی می‌شود» چون سفره آوردند گفتند: « ای اباجعفر این سفره از جمله آنهاست؟ » فرمود: «بلی» گفتند: « حد آن کدام است؟ » فرمود: « حدش آن است که چون پهن شود، بسم الله گویید چون جمع شود الحمدلله و هر انسانی کرد آنچه جلوی خودش است بخورد و او از جلو کسی دیگری چیزی نخورد».
- ابوعلی الاشعری از محمد بن عبدالجبار از ابن فضال از ابی جمیله از محمد بن مروان و امام صادق(ع) که فرمود: « چون سفره ناهار و شام انداخته شود بگویید «بسم الله» تا شیطان لعنت الله یارانش گوید: « خارج شوید که اینجا شام ما نیست» اما اگر فراموش کردند، شیطان به یارانش گوید: « بیاید که اینجا شام ما و جای ماندن ما است».
- محمد بن یحیی از احمد بن محمد از محمد بن یحیی از غیاث بن ابراهیم از امام صادق(ع) از حضرت علی(ع) که فرمود: « هرکس غذا می خورد نام خدا برد و اگر فراموش کردن نام خدا برد، بعد از آنکه شیطان قی کرد از آنچه که خورده بود، دوباره نام خدا ببرد و شروع به غذا کند»
- به همان سند فرمود: « هرکس نام خدا بر سر سفره ببرد هرگز از آن نعمت سوال نخواهد شد».
- ابوعلی الاشعری از محمد بن عبدالجبار صفوان از کلیب الاسدی از امام صادق(ع) که فرمود: « به درستی که مرد مسلمان چون خواست غذا بخورد با دست خود بگوید «بسم الله و الحمد لله رب العالمین» پس خدا قبل از آنکه لقمه به دهانش برسد او را می بخشد».
- از عده‌ای از یاران ما از سهل بن زیاد از یعقوب بن یزید از احمد بن حسن میثمی تا رسید که امام صادق(ع) که فرمود: « رسول خدا(ع) چون جلوی او سفره می‌انداختند می فرمود: « منزه هستی ای خدا که چه خوب ما را مبتلا کردی، منزهی تو از آنچه زیاد به ما عطا کردی، منزهی تو که بسیار ما را عافیت دادی، خدایا وسعت ده برما و بر فقرای مومن و مومنه و مردان و زنان مسلمان».
- محمد بن یحیی از احمد بن محمد از ابن محبوب از عبدالرحمن بن حجاج که گفت: « امام صادق(ع) می‌فرمود: « چون سفره آماده شد و مرد نام خدا برد، از همۀ آنها خدا به او جزا می دهد».
- علی بن ابراهیم از پدرش از امام صادق(ع) که فرمود: « رسول خدا(ص) هرگاه نزد اهل بیت خود غذا می خورد به آنها امر می‌فرمود: « از شما روزه داران غذا می‌خورند و نزد شما آزادگان خوردند و بر شما ملائکه صلوات فرستادند».
- علی بن ابراهیم از پدرش از ابن ابی عمیر از حسین بن عثمان از مردی از امام صادق(ع) که فرمود: « چون غذا میخوری بگو «بسم الله» در اول و آخرش و چون بنده نام خدا برد و قبل از خوردن، با او شیطان هرگز نمی شیند و اگر نام خدا نبرد، با شیطان غذا میخورد ولی اگر بعد از غذا خوردن نام خدا برد شیطان آنچه که خورده را قی می‌کند و می‌رود».
- از عده ای از یاران ما از احمدبن عبدالله از محمد بن عبدالله از عمرو المنظبب از ابی یحیی صفانی از امام صادق (ع) که فرمود: « حضرت سجاد(ع) چون جلویش سفره انداختند» فرمود: « خدایا این از فضل و عطای تو است، پس برای ما برکت ده و روزیمان فرما به فرزندانمان وقتی که از آن می خورند و به آن محتاج هستند که چه خوب روزیمان کردی، خدایا ما را از شاکرین قرار ده» و چون سفره را بر می چیدند می‌فرمود: « شکر خدایی که ما را در خشکی و آب حملمان کرد و از چیزهای پاک روزیمان دادی و بر بسیاری از مخلوقات است برتریمان دادی».
- از او از پدرش از نضر بن سوید از قاسم ابن سلیمان از جراح مدائنی از امام صادق(ع) که فرمود: « نام خدا را بر سر غذا ببر و چون تمام شدی بگو « الحمدلله الذی یطعم و لایطعم» حمد خدایی را که روزی می دهد و روزی نمیخورد».
- از او از پدرش از عبدالرحمن از امام صادق (ع) و حضرت علی (ع) که فرمود: « هرکس نام خدا را در اول غذا و نوشیدنی ببرد و حمد خدا را در آخرش خدا از نعمت‌های آن غذا هرگز نمی پرسد».
- از علی بن ابراهیم از پدرش از احمد بن حسن میثمی از ابراهیم بن مهزم از امام باقر(ع) که فرمود: « رسول خدا(ص) هر گاه سفره را برمی چیدند می فرمود: « خداوندا برکت دادی، پس سیر شدیم و گوارایمان شد، خدایی را شکر که غذا به ما می‌دهد ولی خود نیاز ندارد».
- علی بن ابراهیم از پدرش از ابن ابی عمیر از هشام بن سالم از امام صادق(ع) که فرمود: « شکر خدایی را که در گرسنگی ما را سیر کرد و در تشنگی سیر ایمان فرمود و آذوقه ما را زمانی که خالی بود، پر کردی و ایمن کردی در حالی که ترسان بودیم و به ما کمک کردی در رنج ها».
- محمد بن یحیی از احمد بن محمد از ابن فضال از ابن بکیراز عبید بن زراره که گفت: « با امام صادق(ع) غذا می خوریم چون تمام شد فرمود: « شکر خدایی را که مرا در اشتهاء به آن غذا قرارداد».
- احمد بن محمد از ابن فضال از داوود بن فرقه از امام صادق (ع) از حضرت علی (ع) که فرمود: « ضامن کسی می‌شوم که بر غذایش نام خدا برد و او از آن غذا شکایت نکند» ابن اکراء به وی گفت: « یا علی(ع) من دیروز نام خدا بردم و غذا خوردم و ما را اذیت کرد» حضرت(ع) فرمود: « شاید انواع غذاها را خوردی و فقط برای یکی نام خدا بردی و برای بعضی دیگر نبردی».
- احمد بن محمد از ابی عبدالله البرقی از ابیطالب از مسمع که گفت: « شکایت نزد امام صادق(ع) بردم از اذیتی که از غذا پیدا کردم» حضرت (ع) فرمود: « آیا نام خدا بردی؟ » گفتم: « من نام خدا را بردم و آن به من ضرر زد » فرمود: « چون نام خدا را با کلام بردی و بعد به غذا برگشتی با نام خدا بردی؟ گفتم: « نه» فرمود: « این باعث ضرر تو شده، اگر تو موقع عود به غذا نام خدا می بردی، ضرری به تو نمی زد».
- ابوعلی الاشعری از محمد بن عبدالجبار از صفوان از داوود بن فرقه که گفت: «به امام صادق (ع) عرض کردم چگونه بر غذا ، نام خدا برم؟ فرمود: « اگر چند ظرف مختلف بود بر سر هر ظرف نام خدا ببر و اگر فراموش کردی که نام خدا ببری بگو «بسم الله علی اول به آخره».
- از او از حسن بن علی الکوفی از عبیس بن هشام از حسین بن احمد منقری از یونس بن ظبیان که گفت: « با امام صادق(ع) بودم، موقع شام که شد، بلند شدم که بروم، فرمود: « ای ابا عبدالله بنشین» چون نشستم، سفره انداختند موقع سفره انداختن نام خدا برد و چون تمام شد فرمود: « حمد خدایی را از این سفره که از تو و از پیامبر(ص) تو است».
- محمد بن یحیی از احمد بن محمد از قاسم بن یحیی از حسن بن راشد از ابن بکیر که گفت: « نزد امام صادق(ع) بودیم، به ما غذا داد، چون دست کشیدیم، گفتیم: « حمد خدایی را» پس امام (ع) فرمود: « خدایا این از تو و از رسول تو محمد مصطفی (ص) است، خدایا حمد مخصوص تو است پس بر محمد و آل او صلوات فرست».
- محمد بن یحیی از محمد از قاسم بن یحیی از جدش حسن بن راشد از محمد بن مسلم از امام صادق(ع) که فرمود: « حضرت علی (ع) فرمود: « نام خدا بر سر هر غذا ببر و به غلط نگو که آن نعمتی از نعم خدا است و رزقی از ارزاق او است و و واجب است شکر آن بر شما و ذکر حمد خدای شما».
- از عده ای از یاران ما از سهل بن زیاد از یعقوب بن یزید از اسماعیل مدائنی از عبدالله بن بکیر که گفت: « حضرت صادق(ع) امر کرد به گوشت، چون سرد شد آن را آورد و فرمود: « حمد خدایی را که برای آن به ما اشتها داد» بعد فرمود: « نعمت بر سلامتی برتر از نعمت بر قدرت است».
- از سهل بن زیاد از محمد بن حسن بن شمون از الاصم از مسمع از امام صادق (ع) از رسول خدا(ع) که فرمود: « برای مردی نیست که با عیال خود کنار هم نشینند و جلوی آن سفر اندازند و در اول غذا نام خدا ببرند و آخرش هم خدای را گویند و سفره را برچینند مگر آنکه آنها مورد آمرزش قرار می گیرند».