قاموس مداوا با غذاوگیاه
اثر دکتر احمد قدامه
انتشارات النفائس بیروت،
ترجمه دکتر محمد حسین ورپشتی
L,fruite(The fruits)فواکه= میوه ها
در لغت این کلمه مونث فاکهه است یعنی هر چیزی که از خوردن تازه و خشک آن متنعم شوید مثل انجیر و خربزه و کشمش و بادام و غیره.
آنچه انسان با خوردن نشان متنعم شده از مواد پاک و حلال که خدا خلق کرده و خوردن آنها حلال و در آیات زیادی از قرآن آمده و نیز در آیات قرآن از نام فواکه یعنی میوه‌ها به صورت طیبات یا غذای پاک ذکر شده تا انسان با خوردن آنها بهره‌مند شود. و قدما با آنها بسیاری از بیماری‌ها را شفا می‌دادند.
ارزش غذایی میوه:
میوه‌ها لازم است که در سبد غذایی ما، مکان بزرگی داشته باشد، چون باعث تغذیه سالم و برای بدن شوند. آنها به خاطر وجود قند خود ایجاد حرارت در بدن می‌کنند. این قندها از نوع گلوکز (=قند انگور) یا لولز (=قند میوه یا فرو کتوز) که به مقدار کم تا زیاد در هر میوه است آنها از 25-1% میوه‌های حاوی ویتامین‌های زیاد به خصوص سی و بی است و آنهایی که هسته دارند حاوی املاح معدنی مثل آهن، کلسیم و فسفر و غیره که این در حفظ توازن عضوی بدن نقش دارند، است بعضی میوه‌ها عناصر ژلاتینی دارند که آب آنها به صورت شیر پسته یا ژلاتین در می‌آید که در ساخت مرباها به کار می‌رود بر حسب نوع میوه مثل مربا سیب یا به که قابض است و میوه‌هایی که دارای الیاف گیاهی در پوست یا لب آنها است و باعث ملینی شکم و سهل شدن هضم غذا در روده می‌شوند. اینان به شکل کلیوی هستند و میوه‌های اسیددار ترش هستند مثل پرتقال و لیمو و آب آنها که حیات بخش هستند غنی از ویتامین‌ها و املاح معدنی است و خاصیت مدر و نشاط آور هم دارند.
مزایای هر میوه:
میوه‌ها فواید بسیار دارند، گاهی مشترک و گاهی مخصوص همان میوه.
1) میوه‌جات شیرین مثل آلو، هلو، گلابی و انجیر و انگور و انواع ترش مثل لیمو و پرتقال و توت و گیلاس کال و همه میوه‌جات نارس که از درخت خود می‌ریزند، قبل از رسیدن دیر هضم هستند اما به درجات مختلف.
2) میوه‌جات روغنی مثل گردو و بادام و فندق که غنی از روغن گیاهی و مواد لذته و مغذی و هضم آنها مشکل است.
3) میوه‌جات خشک مغذی که آب آنها به سرعت هضم کننده است و الیاف قند آنها اگر به اعتدال گرفته شود مورد قبول بدن است و بی‌شک در زمستان که نیاز به غذاهای حرارت بالا است، صلاح است که این میوه‌جات که غذایت آنها زیاد است و حجم کم دارند و نقل آنها آسان است خورده شوند.
4) آب میوه‌جات که حاوی اکثر مواد موجود در میوه است از جمله ویتامین‌ها، املاح، همه خواص میوه بدون موادی که هضم آنها مشکل است مثل پوست میوه
5) می‌توان آب میوه را به اطفال از ۵ ماهگی داد به تنهایی یا مخلوط با آب
6) عادت به نوشیدن آب میوه در صبح خوب است و مستحق است که در همه جا اجرا شود.
7) آب میوه تازه آثار زیادی در تغذیه بیماران و جراحی شده‌ها دارد.
میوه به عنوان دارو و غذا:
مرکز مطالعات قرن بیستم فرانسه گفته:« همه میوه‌های طبیعی باعث تغذیه انسان‌ها می‌شود اما جایز به زیاده‌روی نیست.» و دکتر بیلز در کتاب طب طبیعی گفته:« میوه‌ها سالم‌ترین غذاها هستند و چون باعث پاک شدن خون و خواص جلیله دیگر می‌شود. آنها عطش را خاموش و هیجان خون را سرد و انفعالات عصبی را آرام و باعث نشاط در افراد کسل و تنبل می‌شود. برای اطفال مغذی و از بین برنده بیماری‌ها می‌شود.»
دکتر تیودورها هل در کتاب طب طبیعی گفته:« میوه‌جات، بیماریی را طرد و باعث نشاط کار طبیعی بدن می‌شود.» دکتر باراندیل آمریکایی گفته:« میوه‌جات باعث سرعت هضم و ضد مسمومیت و مواد شیمیایی و حافظ بدن در مقابل بسیاری از بیماری‌ها می‌شود و به بدن کمک به هضم می‌کند بدون کمک مواد دیگر شیمیایی.» و نیز گفته:« میوه‌جات حافظ عروق پیرمردان از ابتلاء به سفتی عروق و احتقان کبدی و التهابات کلیوی و دیابت و سنگ صفرا و حتی سرطان می‌شود.»
و گفته:« بسیاری از بیماران مایوس از درمان را با غذاهای طبیعی مثل سبزیجات و میوه و نان کامل سبوس‌دار و گردو و بادام و سیب و انگور می‌توان درمان کرد و فایده آنها باعث نیکویی ملموس در بیماری می‌شود.»
انواع میوه بر حسب صفات آنها:
دانشمند فرانسوی دکتر نونا زیف، میوه جات را برحسب صفات اساسی به 7 مرتبه تقسیم کرد
1)میوه جات اسید دار(ترش) مثل پرتقال،لیمو،انار،تمر هندی و آناناس
2) میوه جات شیرین مثل هلو و تمشک و توت فرنگی
3) میوه جات قند دار مثل انگور و خرما نارس، انجیر و آلو
4) میوه جات روغن دار مثل گردو و بادام، زیتون، و جوز هندی یا بادام زمینی و فندق
5) میوه جات آب دار مثل خربزه و گرمک
6) میوه جات عطر دار مثل هلو و منگو
7) قابض مثل به و خفچه
و گفته ممکن است پرتقال و انجیر و تمبر از پاک کننده های راه هاضمه باشد اما آلو و گیلاس و توت و خرما نارس و انار و توت شوکی و به و گلابی و آلبالو و خفچه قابض و انگور و هلو و توت فرنگی و مدر بول و لیمو وسیب مرطوب کننده و آرام کننده معده باشد و نیز گفته:« پرتقال در صبح ناشتا، لینت معده و انار قابض و خوردن آن باعث شلی حلق و پوست و ریشه آن نافع در دفع کرم اگر به صورت چای مصرف شود. اگر انجیر را پاره کرده بهترین ضماد برای سوختگی و دمل کوچک است و آب توت فرنگی و لیمو مفید در خوردگی دندان است. سیب از بین برنده تهوع و استفراغ و نیز رفع تهوع در اثر دود تنباکو است و روغن بادام زمینی جانشین روغن کبد ماهی است و برای سلی‌ها مفید است. انگور و کشمش هر دو مغذی هستند و در احتقان کبدی و معده و بزرگی طحال و سل و گلو درد مفید است. روش صحیح خوردن میوه:
برای هر انسان، اگر بیمار نباشد لازم است که از یک رژیم مفید غذایی پیروی کند که شامل خوردن یک کیلو انگور یا سیب یا پرتقال هر روز و کسانی که کار سنگین دارند به میوه‌های تازه خشک مثل گردو و فندق و میوه‌جات نشاسته دار مثل شاه بلوط که باعث تغذیه بدن و ایجاد حرارت کافی و روغن و پروتئین و نشاسته و عناصر معدنی در بدن تولید می‌کند،1) اگر مجبور به خوردن غذای دیگر جز میوه هستید، عسل طبیعی خالص که کمک به هضم غذا و کمک به عمل میوه در بدن دارد با نان کامل یا بو داده.
2) بهتراست میوه قبل از غذا خورده شود و پوست میوه را نکنید (جز پرتقال و خربزه و هندوانه و موز) و اگر گویند پوست میوه ایجاد التهاب روده می‌کند، درست نیست و نیز گاز زدن به میوه با دندان بهتر از پاره کردن با چاقو است چون باعث تقویت و نظافت دندان‌ها می‌شود.
3) بهتر از خوردن میوه با ناهار و شام سنگین باشد و اگر میوه به تنهایی خورده شود برای لذت است که مقادیر زیاد خورده شود.
4) اگر هضم خوب است و روده خوب کار می‌کند، بهتر است میوه را با پوست بخورید که غنی از ویتامین و املاح معدنی است که در تماس با آفتاب بود.
5) لازم است که میوه خوب تمیز شده و قبل از خوردن خوب بشویید
6) موادی که از میوه تراوش می‌شود جهت حفظ میوه از حشرات کشنده است و آنچه از آن باقی می‌ماند، بر جلد میوه ایجاد دل پیچه یا ضرر به بدن می‌کند، پس در حالت شک به حالت میوه باید پوست آن را کند و خسارت کاهش عناصر آن کمتر از خطر مسمومیت با آن است.
7) کسانی که سوء هاضمه دارند یا التهاب روده و یا تازه از بیماریی رها شده‌اند، لازم است که میوه را بپزند و میوه شسته و پوست کنده و هسته جدا شده را در ظرفی بریزند و روی آن آب بریزند تا آب روی آن را بگیرد، بعد عسل یا شکر اضافه کنند و شروع به جوشاندن کنند، و بعد ظرف را از آتش دور کنند و میوه را به همان شکل باقی گذارند تا بخورند.
اختیار میوه:
1) لازم است که میوه را بین ساعت ۵ تا ۷ صبح چید یا بعد از غروب آفتاب، اگر روز مرطوب باشد و لازم نیست که در تابش آفتاب و ساعات گرمای شدید یا اوقات سختی چیده شود.
2) لازم است که میوه را از نوع خوب آن خریداری شود و میوه سر درخت رسیده شود و سالم باشد نه اینکه در انبار یا در طی بارگیری برسد.
3) میوه‌های تازه بیشتر در معرض تخمیری هستند که سمی شوند و لذا لازم است از خوردن آن دوری شود.
4) میوه‌های کال و نارس باعث سوء هضم و اضطراب در روده می‌شود و نباید از آن گاز زد و لازم است از آن جدا دوری کرد.
5) و اسهال‌هایی که در تابستان رخ می‌دهد، نتیجه خوردن میوه‌ها از روی شکم پرستی است مثل انجیر و خربزه زرد. با این وجود این اسهال‌ها را می‌توان با نظام غذایی سالم و خوردن غذاهای پاک و سالم برای روده جلوگیری کرد.
حفظ میوه جات: حفظ آنها به طریق زیر:
1)لازم است میوه جات سالم برای حفظ آماده شود و خرابی یکی از آنها باعث انتقال خرابی به بقیه میوه جات می شود.
2) یک میوه را بالای سر میوه دیگر نگذارید(جز میوه های خشک) بلکه هر دانه از میوه را با کمی فاصله از بقیه گذاشت روی ظروف مسطح مثل غربال یا دف یا ورقه آهنی و اگر میوه با برگ وصل است نباید برگه را جدا کرد جز موقع خوردن.
3) لازم است میوه را در مکان مرطوب و سطحی نهادند در یخچال ولی اگر بخواهید مصرف کنید بصورت سرد یک یا دوساعت قبل آنرا در یخچال نگه دارید نه بیشتر:
4) برای حفظ آنها که پوست کنده اند بدون تلف شدن در آب لیمو یا پرتقال باید رها کرد و اگر پاره هایی از پرتقال یا آناناس را در سبد میوه جات را در آن رها کرده تا رنگ آن برگردد
5) اگر بخواهید یک مربا از انواع میوه بسازید،بهتر است که هر نوع را جداگانه پخته بعد از پخت آنها بصورت مربا مخلوط کنید
6) چون بخواهید میوه تو خالی مصرف کنید آنرا در آب داغ در طول شب رها کنید تا طعم میوه تازه برگردد و بوی آن بعد به آن چند قطره آب لیمو یا پرتقال اضافه کنید تا بوی میوه تازه زیاد شود و مقادیر ویتامین آن بالا رود. در اینجا خواننده را به قسمت کتاب در مورد آن میوه ارجاع می دهیم تا بیشتر اطلاعات کسب کنند.