قاموس مداوا با غذاوگیاه

  اثر دکتر احمد قدامه

انتشارات النفائس بیروت،

 ترجمه دکتر محمد حسین ورپشتی

205)القرفه=دارچین=l,cannallier(the cinnamon)

گیاهی از تیره برگ بو یا غاریه دارای دو بریدگی با تاج گل‌های زیاد که در این تیره کافور و دارچین و برگ بو و سلیخه و آوکاو و غیره است. مشهورترین دارچین، هندی یا نوع سیلان است بعد نوع چینی یا کاسیا است و به سرعت از نوع سیلانی شناخته می‌شود. این دارچین سیلانی در جنوب هند، سیلان، برمه، جنوب آمریکا و هند غربی (یا غرب آمریکا) و پرتقال هم می‌روید.

درخت دارچین درختی کوچک است همیشه سبز و برگ‌های قلبی شکل دارای بوی معطر، گل‌های زرد و کوچک با تعداد زیاد، میوه آن هفت مانند، گندمگون که از انتهاء آن خارج می‌شود، دانه‌های زیاد سبز جدا و از غلاف بیرون می‌ریزد و با برداشتن سرپوش اجزاء داخلی و خارجی آن آشکار می‌شود. عودهای مرکبه را خشک و بعد دسته دسته می‌بندند و آماده جهت صادرات .

آما موادی  که از آن می‌گیرند 1) روغن دارچین است 2) روغنی که از ریشه و برگ‌های آن می‌گیرند اما از نظر ارزش کمتر از روغن دارچین است.

 در طب قدیم:

اولین چیزی که از آن استفاده می‌کنند پوست آن است که به نام دارچین سلیخه که آن ازادویه غذایی مهم است و در طب قدیم جهت معالجه بیماری‌ها به کار می‌برند. دارچین به عنوان چاق کننده، مدر، ملین، منضج اخلاط، جلادهنده دید رفع بثورات و کک مک در صورت و اگر با عسل مخلوط شود جهت نزولات و سرفه مزمن، درد جنب و درد کلیه و سخت آمدن ادرار و حل شدن بلغم از حلق و سینه نیکویی ذهن و لطیف کردن غذا و آمادگی برای هر هضم و نیز جهت درد معده و درد رحمی، آستم و زکام و ترقیق قلب و پاک کردن سینه و باز کردن سدد کبدی و تقویت معده و نیز روغن مالی با گل رنگ جهت رعشه و فلج و حفظ نیروی حیات انسانی و زنده کردن قلب و تقویت آن و خروج بادهای روده و در ضعف روده به کار می‌رود.

 در طب جدید:

بعضی اطباء جدید گل دارچین را در حالات تهوع در اثر تحریکات اعصاب معده، جهت توقف اسهال و آب مقطر گرفته از آن را ,در تب‌های نامنظم و آب فشرده آن را به صورت یک قاشق کوچک جهت بیدار کردن نیروی حیوانی و جنسی به کار می‌برند. و نیز پودر دارچین را از خارج بدن جهت نشاط معده و زیاد آن را در شراب یا نوشیدنی‌هایی که در بیماری‌های ریه و گلودرد و در ترشحات اسیدی معده به کار می‌برند, گفته اند روغن آن در درد مفاصل مفید است.

کوفته دارچین جهت تقویت قلب و مغز و مقدار03/0 گرم تا ۲ گرم حداکثر همراه با همان مقدار منگنز به صورت گرد کوبیده مقوی و معطر به کار می‌برند.

از کوبیده دارچین ۸ الی ۱۲ گرم با شکر جهت تقویت معده و محکم کردن آن بکارمی‌برند .

آب دارچین در ظروف در بسته مقدار 2-8 گرم در نیم لیتر آب جهت نشاط و ازدیاد جریان خون و باز کردن اشتهاء و مبارزه با سردی به کار می‌رود. از رنگ دارچین 4-8 گرم در نوشیدنی‌های مقوی قلب و نشاط آوری ورزشکاران و شناگران به کار می‌رود.

دارچین از زمانی که شناخته شد از فراوان ‌ترین ادویه غذایی به کار رفته که به خاطر بوی خوش آن و خوشبویی دهان در مشروبات و شیرینی‌ سازی به کار می‌رود. و نیز در صنعت آدامس و خمیر دندان و بخورات به کار می‌رود.

دارچین سیلان بهترین نوع آن است اما نوع چینی به خاطر ارزان آن و فراوانی در بازار به عنوان پست‌ ترین نوع دارچین است.

 

203)قرصعنه=درخت ابراهیم (ج 2 ص 216 دکتر زرگری)=l,erynge(the eryngo)

گیاهی از تیره جعفری که در ارتفاعات کوهستانی در شام می‌روید. گل‌های آن مخفی شده (و دارای ریشه قهوه‌ای با بوی هویج که تا دو متر در خاک فرو می‌رود با برگ‌های خاردار،) اصل اسم سریانی است و در کتب قدیمی به نام شوکه الیهود، شوکه ابراهیم آمده، در سوریه به نام قرصعنه می‌شناسند.

در طب قدیم آن جهت دفع سموم و آستم و سرفه و دل پیچه و امراض کبدی و ریشه آن تهیج میل جنسی، کاهش دردهای پشت (چه بنوشند چه بمالند) و نافع جهت مفاصل و خونریزی از ریه و مضمضه به پخته آن جهت درد دندان و غذاها، برگ آن جهت ساخت سالاد با روغن زیتون و سرکه به کار می‌رود.