قاموس مداوا با غذاوگیاه
اثر دکتر احمد قدامه
انتشارات النفائس بیروت،
ترجمه دکتر محمد حسین ورپشتی
107) الدبس=شیره انگور L,raisine (The preserved grape)
دبس اطلاق می شود به آب انگور یا خرما یا خرنوب یا میوه هایی با آب شیرین.
شیرۀ انگور از آب کشمش سرخ که با آلت های مخصوص می گیرند, می پزند و غلیظ میکنند و مثل آن شیرۀ انگور که از آب انگور تازه می گیرند , شیرۀ خرما و خرنوب و یا نیشکر و عسل سیاه که همۀ اینها در بحث های خاص خود گفته ایم شیره درست می کنند که در اینجا اکتفا می کنیم به آنچه اطباء از شیرۀ کشمش و انگورگفته اند.
در طب قدیم: آن مواد خوب پاک و چاق کننده و قرمز کننده رنگ رخسار و بازکننده سدد است و با کمی سرکه باعث از بین رفتن خفقان و یرقان می شود و چون به آن زعفران اضافه میکنند و مصرف کنند باعث از بین رفتن هم و غضب شدید که به انسان سرایت کرده, میشود.
شیره با سداب باعث بری شدن از صرع و با افتیمون از بین برنده وحشت و جنون و وسواس, با کاجیره برطرف کننده کهیر از صورت و حل شدن بلغم و با انجیر و شنبلیله زایل کننده سرفه مزمن و درد سینه و پاک کننده ریه و با آبجو برطرف کننده سنگ مثانه و مدر بول است.
و هر کس پرگویی وخفقان و ضعف احشاء او را عاجز کرده لازم است آن را با شیر ماسیده و کمی بادام بخورد و اگر با ختمی بپزد وبه ورم های بدن بمالند ,آن را حل کند و دمل ها را سرباز کند. آن سوزاننده خون و سردرد آورنده است و مصلح آن بذر ریحان است.
در طب جدید: آن غذای نیکو و سریع الهضم است که به زودی به خون پاک تبدیل میشود و نافع در افراد لاغر و اطفال است. خوردن شیره انگور به تنهایی با کوبیده کرچک و روغن زیتون و میوۀ آن و اضافه کردن به شیر، شیرینی به نام مهلبیه درست می شود و نیز با برنج اگر بپزند و مزۀ آن را با شیر پخته در برنج می پوشانند.
143) شیوید= شبث L ,aneth (The dill)
گیاهی که دارای برگ های کوچک و گل زرد است از تیره Ombelliferes که در اماکن زیادی دیده میشود. موطن اصلی آن اوراسیا بوده، آن در روم و یونان کشت می شود اما امروزه در هند، اروپا، آمریکا کشت زیاد دارد. مصرف اصلی آن در فرانسه، هند و روسیه است که به جهت بوی خوش آن در شوربا، غذاهای آب پز و سالاد ها مصرف می شود.
در طب قدیم: گفته اند آن مقوی معده و قلب، بهبود خواب، برطرف کننده گازها تحقق آروغ و در تشنج دیافراگم نافع، اگر بسوزانند و خاکستر آن را بر زخم بد ضمادکنند نفع دارد. اطباء مصر آنرا جهت مدر بول که اگر بذر آن را به جوشانند و اگر تخم آن را با شوربا بجوشانند جهت سرازیر شدن شیر در زنان نافع است.
ابن سینا فرمود: « آن خواب آور و اگر کوبیده شد با داروهای دیگر جهت ریشه کنی و بواسیر نافع است.»