قاموس مداوا با غذاوگیاه
اثر دکتر احمد قدامه
انتشارات النفائس بیروت،
ترجمه دکتر محمد حسین ورپشتی
58) تفاح=سیب=le pomnier=(the apple)
اسم آن عرب کلمه توتا فارسی است. گفته اند ریشۀ آن عبری است به معنای مریح یا باد خورده گفته اند که درخت سیب اصل آن در شرق اروپا و غرب آسیا بوده و موطن اصلی آن طرابزون ترکیه است، بعد به مصر رفته، و رمسیس دوم فرعون مصر آن را در باغ خود کاشت. بعد از مصر به یونان برده شد ولی آنچه مورد تاکید است آنکه سیب از حدود ۵۰۰۰ سال قبل کشت می شده و رومیان حدود 22 نوع آن را می‌شناختند. اروپاییان سیب را از سال ۱۷۵۰ به آمریکا بردند و زراعت کردند و چون تحمل سرما را دارد اما در مناطق گرمسیری رشد نمی کند، انواع زیاد دارد تا آن که امروزه به شش هزار نوع مختلف حجم و و شکل مختلف رسیده. در شعر عرب هم آمده
« قال جالینوس فی حکمته-لک فی التفاح فکر و عجب»
« هو روح النفس من جوهرها-وبها شوق الیه و طرب»
ترکیب: درسیب و بوی آن 26 عنصر شیمیایی با بوی عجیب است. سیب قابلیت حفظ سرما را دارد و در خشکی و آب آن قابلیت تبدیل به سرکه دارد و از سرکه آن می توان شراب الکلی به نام «تفاح جاک» گرفت واز خود سیب، سیب پخته، عسل سیب که در نان و کیک مصرف میشود,تولید کرد.
در طب قدیم: آن به عنوان داروی درمانی بزرگی به کار میرفته. یونانیان بیماریهای روده را با آب آن معالجه می‌کردند و بقیه آن را در جروح و زخمها آن را به کار می‌بردند. پزشکان قرون وسطای از سیب به عنوان مرهم و پماد به کار می‌بردند و از پخت آن و مخلوط با شیر زنان در چشم درد و در نقرس و روماتیسم و صرع از آب آن مصرف می کردند.
در فوائد سیب گفته ها زیاد است: 1) سهل الهضمی آن 2) مقوی مغز و قلب 3) مفید در علاج امراض مفاصل 4)معالجه خفقان و مسکن عطش 5) قطع کننده استفراغ 6) فرح بخش و مفید در مسلولین 7) مقوی شهوت 8)از بین برنده تنگی نفس 9) مصلح کبد و خون 10) مربی آن در همۀ این خواص بهتر است.
از مضرات آن 1) ایجاد باد های غلیظ و 2) ایجاد فراموشی
ابن سینا فرمود: « بهترین سیب شامی است و ترش آن بد و منافع اندک دارد. کال آن ایجاد باعث عفونت و تب میشود، شراب سیب مانده بهتر از تازه آن است که به خاطر از بین رفتن بخارات بد آن است، برگ آن با عصارۀ آن قابض در دمل جراحی و عصارۀ برگ آن نافع در سموم است.
در طب جدید:
در طی تحلیل سیب دریافتند که در صد گرم آن 1) 90 واحد ویتامین A و 40 واحد ویتامین B1 و ۲۰ میلی گرم ویتامین سی 2) 12% قند3) 9% گلوکز و فروکتوز 4) 85% آب 5) 10% پروتئین 6) 3% مواد چربی 7) 9%سلولزی 8)4% پکتین 9) 8% اسیدهای ترش که در سیب رسیده کم و در سیب سبز زیاد است. 10) مواد معدنی مثل پتاسیم و کلسیم و سدیم و اندکی کلر و منگنز و آهن و فسفر و کبالت و بروم و آلومینیوم و روی و گوگرد.
خواص آن: 1)بهترین میوه و فواید زیاد 2)باعث نشاط روده و معده 3)برطرف کننده بی اشتهایی مزمن 4)درمان اسهال کودکان 5)درمان سنگ کلیه و حالب 6)برطرف کننده سوزش ادراری 7)کاهش درد ها در اثر تب 8) کاهش عطش و نشاط کبدی 9)کاهش سرفه 10)خروج بلغم و رهایی بدن از اسید ها و چربی ها 11)تسهیل جریان مایعات کبد و روده ها 12) نشاط قلب و کاهش درد و التهاب اعصاب 13) امراض کبدی 14) در درد دندان و کاهش احساس خستگی.
آقای دکتر جاوفیز در کتاب طب مکمل خود گفته: « سرکه سیب را اگر با آب بنوشند چاق کننده و علاج سردی است» بقیه پزشکان گفته اند: « سرکه سیب صالح است و ضرری ندارد» پزشکان گفته اند: « کسانی که معده یا روده ضعیف دارند سیب پخته بخورند و ذکر میکنند که پوست سیب را اگر خشک کنند و بکوبند و یک قاشق بزرگ آن را در یک کاسه آب بجوشانند جهت اثر مدر و طرد سنگ ریزه بیشتر از خود سیب اثر دارد.»
اکثر آمریکاییان از سیب شرابی می گیرند تا کارگران با نوشیدن آن باعث ازدیاد نشاط آنها شود و از خوردن مشروبات الکلی بی‌نیاز شوند همان طور که کسانی که چاق هستند و اهل ورزش نیستند یا پیاده روی با خوردن آب آن لاغر میشوند. صفات مجربه: آقای دکتر جان فالیه مجموعه ای از ارزش های مفید درسیب را به شرح زیر آورد: 1) ملین و مسهل (اگر شب بخورند ملین و اگر صبح بخورند مسهل است) 2)ضد اسهال اطفال (که 500 تا 1500 گرم در روز در 5 نوبت)
3)ضد عطش: سیب با یک فنجان چای کم رنگ 4) ضد التهاب و اسهال موقع دندان درآوردن که برحسب سن و سختی هاضمه و دلپیچه وی داده میشود.5) ضد تعریق و زکام به دنبال تب که با خوردن 500-4000گرم سیب پوست کنده روزانه جهت تب دو سه بار در روز داده میشود.
6) ضد روماتیسم و نزله های ریوی و امراض معده که 2-3 سیب را با پوست حلقه کرده در یک لیتر آب به مدت ربع ساعت جوشانده و به آن کمی شیرین بیان نیز می افزایند.
7) ضد روماتیسم و کمی ادرار و نقرس: 30 گرم از پوست سیر را در ۲۵۰ گرم آب ربع ساعت جوشانده از آن در6-4 نوبت در روز بنوشند.
8) ضد درد گوش: سیب را در فرن کباب کرده در گوش بنهند.
9) ضد جرب: سیب را دو نیم کرده و وسط بذر آنرا به اندازه چوب کبریت در محل گذارید و نصف بعدی را در فرن کباب کرده، بعد مرکز مرض را با آبی که از آن خارج شده، بمالید.
10) ضد جروح مزمن: سیب پوست کنده و کباب شده را بر زخم کهنه بنهید.
11) تقویت جلد: اگر آب سیب را به پوست صورت بمالید یا گردن و شکم باعث تقویت مجاری پوست شده.
12) معالجه توسط اطباء قند اطفال را با خوارندن سیب کباب شده کم میکنند.
13) خوردن سیب در آخر غذا روزانه (به خصوص بعد از شام) باعث تلیین معده و پاک کردن دندان ها و اسید اکسالیک آن باعث سپیدی دندان‌ها میشود.
14) پزشکان روسی توصیه کرده اند که سیب را در فشار خون و سنگ صفرا مصرف کنند و یا کسانی که ضعف و یا بی اشتهایی دارند یا اسهال سیب بخورند حتی سیب مانده نیز ضرری ندارد.
به خاطر وجود تانن در الیاف آن و کسانی که دل پیچه دارند خوردن سیب به شرط پوست کندن آن مفید است.
برای زنانی که برای جمال خود نگرانند بسیار خوب است چون آن محافظه جلد آنها است و باعث نشاط آنها می شود و حفظ جمال آنها ولی آنها را چاق نمی کند. اما کسانی که نمیتوانند سیب بخورند 1)کسانی که دیابت دارند 2)بعضی کسانی که سوء هاضمه شدید دارند 3)کسانی که از سوزش در معده شاکی هستند.
67)ثوم=سیر=the garlet The Ail=
گیاهی است از تیره زنبق که پیاز و هلیون و زنبق و تره و سیر در همین گروه است اسم علمی آن Allium sativum است نام عربی آن الثوم و الفوم است که در قرآن نیز آمده) سوره بقره به نام ثوم (در حدیث نبوی(ص) آمده که فرمود: « هر که بخواهد از آن بخورد، آن را بپزد و هر که خورد, وارد مسجد نشود که بوی بد آن نمازگزاران را اذیت نکند» در عرب شام آنرا ثوم و در مصر الثوم گویند که از اسم فرعونی حتثوم گرفته شده.
در تاریخ: سیر را از قدیم می شناختند و از قرن پنجم قبل از میلاد خواص آن را می‌شناختند و نقش های حفر شده در اهرام مصر که ۴۵۰۰ سال قبل است نشان داده که سیر بین کارگران که در بنا اهرام داشتند، پخش می شده که قبل از کار بخورند تا به آنها نیرو دهد و از مرضها جلوگیری کند و فرعونها سیر را مقدس می دانستند و جویدن آن را حرام می‌داند و برای آن جریمه قرار داده بودند برای خدایان خود سیر را قربانی می دادند. یونانیان نیز سیر را اکرام می کردند و برای طرد ارواح خبیثه آن را قربانی می کردند و سیر را به صورت طبقی از غذا برای خدایان خود می بردند.
نزد اعراب: از زمان قدیم آن را می‌شناختند و در کتب خود اشارات داشتند. بوعلی فرمود:« سیر ملین و حل کننده نفخ، زخم کننده پوست و نافع در تغییر آب منی است. خاکستر آن را اگر با عسل بمالند جهت بهق نافع و درپسوریازیس و سیاتیک نافع است.
پخته و کباب پز آن مسکن درد دندان و مضمضه آن صاف کننده حلق است و در سرفه مزمن نافع و در درد سینه در اثر سردی نافع است. نشستن در پخته برگ آن مدر بول و قاعدگی است و نوشیدن کوبیده آن با عسل باعث خروج بلغم میشود».
قزوینی در کتاب عجائب مخلوقات خود فرمود: « برگ سیر را اگر بجوید و بر چشم درد نهید نافع تر از همه داروهای کوفته است و اگر با عسل بجوید و بر صورت مالید کک و مک را برد.»
ابن بیطار فرمود: « آن محرکه بادها در شکم است و گرم کننده در سینه و چشم و سر و تلیین شکم و خارج کننده کرم شکم است و گفته اند اگر آن را بپزند باعث کاهش حرارت و حدت آن میشود و اصلاح اسید ها و روغن های خورده شده می گردد و گفته اند که اعراب صحاری که دور از شهر بوده اند جهت اسهال کودکان و جلوگیری از امراض دیگر آنرا در گردنشان آویزان می کردند. سیر یک ماده غذایی است که چه سخت هضم است مهییج معده و جهاز ادراری، بنابراین در کسانی که معده ضعیف دارند و کلیه و مثانه بیمار دارند منع شده .»
در طب جدید: در خوردنی ها و داروها مصرف دارد. حاوی ۲۵ درصد روغن فرار با مواد گوگرد دار است،49% پروتئین و 2/0% روغن و 47/.% املاح و بقیه آب است.
آن پاک کننده روده، موقف اسهال، است .خوردن آن با شیر ماسیده جهت پاک کردن روده و معالجه سرفه و تنگی نفس و سرفه خروسکی مصرف می شود. آن طرد کننده بادها و جهت اعصاب و نشاط‌آوری قوه جنسی مفید است. سیر معرق است و مدر بول و قاعدگی و پخته آن با آب در سنگ کلیه و دل پیچه مفید است. استفاده آن در کاهش فشار خون به صورت یک حبه در صبح ناشتا مفیداست.
در سل حنجره، سل ریوی و با سرکه جهت زخمها درمان عطسه و کشتن میکروب ها و باعث حفظ لوزه ها از التهاب و مانع تجمع کلسترول در جدار رگ‌ها و طرد کرم از روده میشود.
گرفتن صد گرم از آن با 200 گرم آب و 200 گرم شکر جهت شفاء درد معده و روده در اثر اسهال نافع است. در سرفه خروسکی مالیدن روغن آن به کف پاها و ستون فقرات با کوبیده آن باعث از بین رفتن جای زخم پا میشود.
استفاده سیر به تنهایی یا با روغن زیتون و جعفری جهت دفع سنگ ریزه یا نوشیدنی جهت سرفه می گیرند (که لبهای پیاز سیر را پوست کنده و با دو قاشق عسل سیاه به آن اضافه کرده و سه ساعت رها نموده و بعد صاف کرده و جهت استفاده موقع لزوم کنار می‌گذارند)
اخیراً دکتر هانز رویتر آلمانی اعلام کرده که سیر باعث تصفیه خون از کلسترول و مواد چربی می شود و نیز باعث قتل میکروب سل و دیفتری می شود ( حتی از مواد ضد باکتری دیگر قوی تر) علما روس اخیراً کشف کرده اند که بخار متصاعد از سیر خرد شده جهت کشتن میکروب های بیماری زا کافی است بدون آنکه سیر را مصرف کنید و دیدند که میکروب اسهال خونی و دیفتری و سل بعد از تماس با بخار سیر هم می میرند همانطور که جویدن سیر مدت ۳ دقیقه این اثر را دارد و خوردن سیر یا بوئیدن آن از طریق معده و تنفس به خون نفوذ کرده و در مدت چند ساعت باعث نابودی عفونت میشود.
عوارض آن: مصرف زیاد آن باعث افت فشار خون، ضرر به زن حامله، ضرر اطفال و غیره .
اعمال مفید در حفظ سیر 1) سیرتازه طعمی که در سیر خشک است را ندارد و از واجب است که آن را در مکان خشک با تهویه مناسب نگهداری کرد. 2) پوست را جهت حفاظت از عفونت‌ها جدا نکرد.
روش هایی که باعث خلاصی از بوی سیر میشود 1)خوردن بادام زمینی یا زیره یا انیسون یا هل یا برگهای جعفری با آن 2) سیر تازه زود هضم تر از سیر پخته با روغن است 3) اضافه کردن یک حبه سیر به کمی شیر جوشیده جهت علاج سرفه خروسکی و طرد کرم و شفاء دل پیچه مفید است. 4) جدا کردن 2 حبه سیر جوشاندن در آب در طول شب و نوشیدن در صبح ناشتا باعث باز شدن اشتها می شود.5) خوردن یک قطعه نان و کمی پنیر و یک حبه سیر باعث از بین بردن گرفتگی شرائین میشود.