قاموس مداوا با غذاوگیاه
اثر دکتر احمد قدامه
انتشارات النفائس بیروت،
ترجمه دکتر محمد حسین ورپشتی
166) الضلع= دنده The ribe
آن استخوان کوچک از استخوانهای جنب است. جمع آن اضلاع و ضلوع است .در صفات و خصایص مثل اجزاء دیگر گوشت گوساله یا گوسفند است و عناصر آن هم مثل عناصر گوشت است اما از جهت پخت آن، صفات خاصی دارد، آن را در شوربا به کار می برند و کباب پز و قلیه آن بیشتر مصرف دارد (رجوع به قاموس طبخ)
111) ذرت Le mais (The maize)
گیاهی است کاشتنی از تیره گیاه گرامیناسه که اطباء قدیم آن را در کتب خود ذکر نکرده اند. در شام به نام ذره صفرا، در مصر به نام ذرت شامی و در آمریکا به نام corn و در دیگر مملکت ها به نام مایز, به دانه و هسته سفت آن گفته می شود. در هلند ذرت را گندم ترکی و در فرانسه به ذرت اسپانیایی و در ترکیه به نام ذرت ترکی و در آفریقا به نام ذرت بوداده گویند.
گفته شده که ذرت از جنوب آمریکا به جزیره الاندیز در قبل از تاریخ آورده شده و در قبایل «مایا و الاژتک» دیده شده و گفته شده که سرخ پوستان در نیومکزیک از هزاران سال قبل از میلاد آن را می کاشتند و زمانی که اروپاییان برای اولین با آن را دیدند، این گیاه به صورت کشتزاری های طولانی در راه های به سوی دریاچه های بزرگ و سرزمین سانت لدونس تا سرزمین شیلی و آرژانتین دیده می شد. کریستف کلومب آن را از آمریکا به اروپا آورد و عده ای گفته اند، فرناند بیزاد آن را از البیرو به اروپا آورد.
کیفیت نشر ذرت: ذرت اولین بار در اسپانیا کشت شد. بعد در فرانسه به عنوان علوفه چهارپایان ,در انگلستان ذرت پاک شده خورده شد بعد از آنکه در آب نمک می جوشانند به مدت ۲۰ دقیقه و آن را می نوشیدند و ذرت را با کره و شکر می خوردند.
ذرت بعنوان غذا: آرد ذرت حاوی10-2% آب، 15-2% مواد ازته، 8-3% مواد روغنی،9-5% مواد معدنی مثل کلسیم و فسفر و آهن و ویتامین B و آن غذای خوب نشاط آور و تنظیم کار غدد ذرت را هم کباب پز و هم آب پز می خورند و آن بر حسب تماس آن با آتش است یا با آب نمک جوشانده است.
در شام از دانه های آن غذای بوشار میسازند و در مصر به نام الفشار و از آرد آن نان می پزند .
از جنین دانه ذرت روغنی میگیرند که در ساخت صابون و کاه ریزه برای چهار پایان به کار میرود.
و نیز برای کسانی که فشار خون بالا دارند مفید است چون کلسترول ندارد. این روغن به نام مازولا که قبل از صبحانه دو قاشق بزرگ آن را میخورند و دو قاشق قبل از خوردن شام تا کاهش فشار خون را ادامه میدهند و از ذرت مادۀ نشاسته استخراج میکنند که ملطف و مغذی است .از آن شیافی می سازند برای اطفالی که دچار نزولات معده هستند و در صنعت شیرینی پزی هم به کار میبرند. در طب ازجوشانده کاکل آن در حالت بند آمدن ادرار و التهاب مثانه شربتی میسازند که مفید است. و نیز به نسبت ۲۵ گرم در لیتر آب و جوشانده ۵۰ گرم به از حب آن در آب جوش به مدت یک ساعت در سنگ ادراری و بیماریهای قلبی و تغذیه اطفال به کار میرود.
در صنعت: 1)روغن آن با روغن بذر کتان جهت ساخت صابون و روغن صنعتی و شیرۀ غلیظ 2) از نشاسته آن شکر ذرت و دکسترین که نوعی قند است و شراب ذرت و الکل مصنوعی می سازند. 3) از دانه های آن در ساخت مشروب الکلی، الیاف در ساخت ورق و فرش 4) مغز چوب آن را در معرقات و صنعت ریخته گری 5) لایه داخلی آن در ورقهای ناودانی و نایلون و الیاف صناعی نرم و لیز و الیاف سخت به کار میرود.