پیشگفتار

طب امروز با همه پیشرفتهایی که در زمینه تشخیص و درمان بیماریها در تمام دنیا نموده، اماهنوز از دانش پایه گذاران این علم قدیم فارماکوگنوزی بی نیاز نشده و گرچه در قرن اخیر مردم بیشتر به داروهای سنتیک سوق داده شده اند اماهنوز داروهای گیاهی نه تنها جای خود را در درمان بیماریها(بین مردم) از دست نداده بلکه زمینه جدیدی برای محققین و بهره گیری بیشتر از آن را در همه کشورها بدست علاقمندان و محققین این رشته داده و طرفداران روزافزونی پیدا کرده است.

در کشور ما نیز با گسترش گروه های آموزشی فارماکوگنوزی در دانشکده های داروسازی، گسترش و تأسیس کارخانجات تولید داروهای گیاهی، افزایش ارائه پایان نامه های دانشجویی بر روی گیاهان دارویی، چاپ متعدد کتب و مقالات متعدد دربارۀ خواص این گیاهان و تشدید مراجعه مردم به پزشکان و داروخانه های گیاهی جهت مصرف این داروها شاهدی بر این مدعاست.

بنده خود شاهدبوده و هستم که چگونه حتی در جهان و شهرهای کوچک مردم جهت مداوای بیماریشان بیش از پیش از پزشکان معالج خود درخواست تجویز داروهای گیاهی را می کنند و علاقه بیشتری به «دانستن» خواص، عوارض و انواع گیاهان از خود نشان می دهند.

تلاش بی وقفه پیشکسوتان و اساتید فارماکوگنوزی در تألیف کتب و مقالات متعدد، تجزیه گیاهان از نظر شناخت مواد شیمیایی و تدریس در مراکز علمی و راه اندازی کارخانجات تولید انواع داروهای گیاهی فرموله شده در نظر همۀ مردم این مرز و بوم تا ابد قابل تقدیر و ستایش است و باعث پیشرفت میهن ما خواهد بود.

پزشکان جوان ما که دور از این علم کهن نگه داشته شده اند نیاز مبرم به آگاهی نسبی در مورد عوارض، خواص و ترکیبات این گیاهان را دارند که عوارض حاصله در بیمار از گیاه مصرف شده است یا خیر و درمانش چیست و مردم ما هم نیاز به آگاهی نسبی در مورد گیاهان(خواص و عوارض و دوز) آنها دارند که از این نعمت الهی درست و بجا استفاده کنند و لااقل دچار عوارض(وخیم بعضی از آنها) نشوند. اینجانب خود شاهد مصرف گیاه بومادران در نوزادی بودم که توسط مادربزرگ وی تجویز و متأسفانه منجر به مرگ طفل گردید.

امید این حقیر آنست که ما پزشکان بالینی از خواب گران(مصرف کورکورانه علم و داروهای غربی بدون تکیه بر دانش و تجربه گران کهن میهن خویش) برخیزیم و از علم و تجربه اساتید معظم این رشته که ناشناخته و خالصانه در مراکز علمی سراسر این مرز و بوم زحمت می کشند، استفاده کنیم هم برای خویش و هم برای بیماران دردمند و محتاج، شاید اندک اندک این سخن امام راحل را به یاد بیاوریم که « باید به خودباوری خویش و دانش خویش تکیه کنیم و همه چیز را از غرب نخواهیم» که ان الله لا یغیر ما بقوم حتی یغیر ما به انفسهم.

در این تألیف سعی شده جملاتی که از کتب قدیم و جدید آورده شده بدون دخل و تصرف از منبع اصلی توسط خود مؤلف شخصاً درآورده و گهگاه لغات قدیمی یا عربی کتب قدیم در داخل پرانتز معنی شده اند و با آدرسی که داده شده، خواننده خود می تواند جهت توضیح بیشتر به کتاب اصلی مراجعه و مطالعه کند. این کار کوچک که حاصل سالیان دراز مطالعه و کار بالینی مؤلف است، ان شاءا… قدمی جهت شناخت و بهره وری بیشتر از گیاهان دارویی جهت همکاران و پزشکان جوان در آینده باشد.

مؤلف چشم امید به دستان اساتید و پیشکستوان این رشته در راهنمایی این مجموعه دارد که با ارشاد خود اشکالات این کتاب را هرچه بهتر رفع نماید.

محمدحسین ورپشتی