قاموسنامه – کاهو و کباب

قاموس مداوا با غذاوگیاه

  اثر دکتر احمد قدامه

انتشارات النفائس بیروت،

 ترجمه دکتر محمد حسین ورپشتی

 

99) خس= کاهو La Laitue (The lettuce)

گیاه زراعی از تیره Linguli flores که در این تیره کاسنی، کاهو و طرخشعون و دیگر گیاهان است. اصل آن وحشی و در آثار فرعونیان بذر آنها دیده اند و عکس گیاه را در قصرهای آنها روی سنگها دیده اند که زیر پای پادشاهان برگه های کاهو بوده است.

در نوشته های طبی ایبرس ذکر شده که جهت درد جنب و دفع کرم و نفخ شکم بکار می رود. پادشاهان رومی قبل از میلاد مسیح (ع) آنرا می شناختند و زارعان سه نوع آنرا می کاشتند و رومی های زیاد از آن می خوردند و سربازانشان از آن می خوردند و برگ آن را در آفتاب خشک می کردند و جهت تمدد اعصاب دود می کردند. پادشاه روم بنام اوغت با آب کاهو بیماریی کبد خود را شفا داد و دیسکورید در قرن اول قبل از میلاد توصیه به خوردن کاهو جهت تمدد عضلات و اعصاب می کرد.

موطن اصلی در غرب آسیا است که بعد به جنوب اروپا برده شد و اول کسی که آنرا به فرانسه برد آقای رهبان الآباء بود و همه انواع کاهو که اکنون در اروپا معروف شده از قبل از قرون وسطی شناخته شده بود.

در طب قدیم:

اطباء عرب گفته اند: 1) آن برای معده خوب است 2) سرد کننده بدن 3) خواب آور 4) مدر بول 5) چون جوشانده بذر آن را بنوشند در کسانی که مرتب محتلم می شوند نافع و قاطع شهوت جنسی است. 6) بهترین بقولات است و ایجاد خونی می کند که نه بد است نه زیان. 7) کوبیده شود و با آن ضماد کنند باعث تسکین حرارت سر و ازبین رفتن هذیان در اثر تب می شود 8) سریع الهضم و ساکت کننده سردرد است 9) در میان شراب نوشیدن داده شود مانع از مرض دیابت می شود 10) اگر بمالند از سوختگی آفتاب جلوگیری می کند 11) عطش را برطرف و اشتهاء به غذا آرد 12) در یرقان با سرکه مفید است.

در طب جدید:

کاهو بعنوان یک غذای با ارزش غذایی کم وصف شده و بر وجود موادچربی، پروتئین و آهن و فسفر و کلسیم و مس و ید و کلر و کبالت و کاروتن یا VitA و منیزیم و روی و گوگرد و کلرات آن و مواد زنده که باعث حمل املاح معدنی می شود تأکید شده است و نیز حاوی ماده لاکتوکاریوم است که تمدد اعصاب می اورد اما اثر مخدری ندارد.

روش مصرف:

1)خوراکی آن مرطوب کننده، مسکن درد، پاک کننده خون، تمدد بخش، خواب آور، ملین و مقوی اعصاب، ضد تشنج و ضد نقرس و سرفه خروسکی و صرع عصبی و دردهای روده است و معالجه دیابت. 2) موضعی جهت دمل و زخم و بثورات بکار می رود. از کاهو آبی گیرند که در سرمه بکار برند و برای دیابت سه بار قبل از غذا 90 گرم آن را مصرف کنند یا 75 گرم از برگ آن در یک لیتر آب نیم ساعت بپزند و سه کاسه کوچک در روز بین غذاها می خورند در استعمال خارجی برگ پخته آنرا با روغن زیتون جهت سرباز کردن دمل و زخم ها و جوشانده و برگ آن با آب گل سرخ جهت استراحت چشمان خسته می شویند.

آب کاهو جهت زیبایی و پاک کردن رنگ رخسار و صفات آن بکار می برند و از بذر آن روغنی به نسبت 35% می گیرند که غنی از ویتامین E است و در افراد عقیم و کاهش جنسی بکار می رود.

 

224)الکباب

غذایی از گوشت و کمی روغن و پیاز و جعفری است. گاهی به آن سیر و نمک و گیاهان خوشبو می‌زنند گوشت را بر آتش کباب کرده یا در کباب پز برقی توسط سیخ‌های آهنی می‌پزند.

کلمه کباب در اکثر کتب لغت آمده و گفته اند:« گوشت را بر آتش زیر و رو می کنند و می پزند و گوشت را باید تکه تکه کرد و کباب کنند و آن کوبیده از گوشت آب پز یا غذایی از تخم و پیاز و گوشت تکه تکه خرد شده است.

در طب و غذا:

خوردن کباب را به عنوان غذای نیکو توصیه کرده اند و آن فایده‌اش بیشتر از انواع خوردنی‌های دیگر است که با گوشت تنهایی درست می‌شود. با این روش عصاره گوشت از تلف شدن و ریختن جلوگیری می‌شود. و در خلال کباب کردن سطح گوشت به سرعت محکم می‌شود و چیزی از مواد مترشحه مغزی آن ضایع نمی‌شود و نیز گوشت سریع الهضم و خوش طعم می‌شود. کباب چون از پروتئین زیاد درست شده، خوردن زیاد آن یا مداومت آن باعث جمع شدن اسیدهای پروتئینی در بدن و رسوب آنها در مفاصل و ایجاد نقرس و درد می‌شود و لذا لازم است بین هر بار کباب خوردن با دفعه دوم فاصله افتد و با سبزیجات و میوه مثل کاهو و خیار و ماست و موز و غیره شکم پر شود.

الکباد= اسم درخت اترج است