قاموس مداوا با غذاوگیاه
اثر دکتر احمد قدامه
انتشارات النفائس بیروت،
ترجمه دکتر محمد حسین ورپشتی
114) رب الفواکه La commte (The stew of fruit)
آن عصارۀ میوه جات است که با شکر بپزند و در قدیم عنایت خاص به آن داشتند و در تابستان درست می کردند و آن را حفظ می‌کردند تا هر وقت خواستند مصرف کنند، چون در آن زمان یخچال و برق و ادوات نبود که میوه یا آب آن را نگه دارند و ما برای هر میوه فوائد رب آن را ذکر کرده ایم و در اینجا ضرورتی به ذکر دوباره آن نیست.
148) الشمر: رازیانه Le Fenouil(The Fennel)
گیاهی از تیره اومبولیاسه با گل زرد و دانه های مستطیلی و سبز انواع زیاد دارد.
1)رازیانه شیرین شبیه ترخون 2) نوع شکری که طعم شبیه کرفس که از ساقه و برگش و میوه عطر آن استفاده می شود. در طب قدیم به نام رازیانج می‌شناختند در دمشق و مصر بنام الشمر و الشمار می شناختند, در حلب به نام الشمره در مغرب به نام البسباس می شناختند. در هند و چین قدیم آن را می‌شناختند . رو میان آن را می کاشتند و برگ و ساق آنرا میخوردند بخاطر بوی خوش آن
در طب قدیم:
آن دو نوع است 1) بری 2) بستانی یا رومی .[1]
اطباء قدیم از عرب و غیر عرب به فوائد آن اشاره کرده اند مثل زیر:
1) باز کننده سدد 2) حدت دید می دهد به خصوص صمغ آن 3)تازه آن باعث برون رفتن سل 4)مدر بول و قاعدگی5) دفع سنگ و مفید در کلیه و مثانه6) در تب مزمن 7) تسکین دردها 8) حل کننده بادها 9) نافع در تهییج صورت و ورم
اطراف آن 10)بخور با آن مسکن سردرد و نافع در تاری دید مزمن 11) تسهیل تنفس 12) دفع ضرر سموم و هوام
در طب جدید:
در آن دارای ویتامین A و B و C و کلسیم و فسفر و آهن و گوگرد و پتاسیم و مواد معطر است .خصایص آن :
1) مقوی 2) مدر 3) باز کننده اشتهاء 4) طرد بادهای روده 5) طرد کرم روده 6) تسکین تشنج و زیاد کننده شیر 7) تقویت غدد جنسی 8) ضعف بدن 9) روماتیسم و سردرد 10)درد معده 11) سرفه و تنگی نفس و نزولات تجویز می شود.
روش مصرف:
در تابستان آن را چیده و خشک میکنند و در زمستان مصرف می کنند و به غذا های سنگین مثل لوبیا جهت تسهیل هضم آنها اضافه میکنند و از برگ و دانه‌های آن جوشانده ای به نسبت 30 گرم در لیتر درست کرده بعد از هر غذا یک کاسه ی آنرا می‌نوشند.
از بذر آن یک قاشق در هر کاسه در آب جوش 40 ثانیه جوشانده و بمدت ۱۰ دقیقه دم کرده بعد از هر غذا یک لیوان و نیز از رازیانه تازه بعد از هر غذا به صورت ادویه به غذا اضافه می شود و تا طعم آن خوب و بوی خوش گیرد.
دانه آن را در شراب می کنند به نام شراب ۵ دانه و در ترکیب عرق شیرین بیان به نسبت 4-2 گرم در جوشانده وارد میشود. اجزاء آن درخت صابون، عطر، معطر کرده شیرینی ها و نوشیدنی ها و کره و غذاهای فرانسوی و ایتالیایی به کار میرود.
[1] انواع ان 1f.piperatom 2)f.capillaceum3)f. vulgaraدکتر زرگری ودکتر امید بیگی