قاموس مداوا با غذاوگیاه
اثر دکتر احمد قدامه
انتشارات النفائس بیروت،
ترجمه دکتر محمد حسین ورپشتی
146) الشعیر= جو L,orge (The barley)
جنسی از گیاهان زراعی دانه دار از تیره گندمیان که در این تیره انواع گندم، برنج، ذرت و جو و شلمک و ارزن و پنجه مرغی است. از جمله جو بی کرک یا جودو سر که شبیه دانه گندم است در نواحی زیادی می روید و قبل از گندم از آن نان می پختند. اسماء دیگر آن الشیتعور، جو نبوی، جو سرتی، جوآتی است که جهت قوۀ جنسی فواید زیادی دارد.
به گمان آقای بلیتی جو اولین غذایی بوده که انسان اولیه مصرف کرده و گفته: « اولین گیاهی که زراعت کرده بود آن بوده همانطور که در دریاچه دویلرز اروپا این یافته ثابت شده و نیز در جنوب غربی آسیا و شرق آسیا اولین بار کشت می شده بعد به نیم کره غربی رفته. جو بری در غرب آسیا بوده که به آمریکا برده شده و تا قرن شانزدهم میلادی آن با آرد نان انسانی بوده که از آن تغذیه می کردند.
اطباء قدیم جو را به خاطر حفظ اشیا از عفونت و خرابی توصیه می‌کردند.
ابن وحشی در کتاب الفلاحه گفته: « اگر داخل جو، انگور را با چوب هایش بنهید, خراب نمی شود و هر وقت خواستید می توانید آن را تازه و شاداب بخورید. »بقراط اولین کسی بود که آن را توصیف کرد جهت التهابات و اثر ملطف و نرم کننده ابن سینا فرمود: « جو را اگر به صورت بمالید, ضد کک مک است و اگر با سرکه که خوب ترش بپزید و به جای نقرس بمالند یا جرب زخمی بهبودی می دهد. غذائیت آن کمتر از گندم است اما آبجو از آرد آن مغذی تر و جهت امراض سینه مفید است و جهت تب های مرطوب نافع است.»
اطباء دیگر گفته اند جو باعث ساکت شدن جوشش خون و التهاب صفرا و عطش می‌شود اما لاغر کننده است.
در طب جدید:
جو هم به عنوان غذا و هم دارو نشان داده که حاوی مواد گرانبهایی است مثل 1)پروتئین 2)روغن 3)نشاسته 4)آهن و فسفر 5)کلسیم و پتاسیم 6) منگنز و هوردو دونین 7) ویتامین B1 و E و مالتین
آن در نوشیدنی ها وارد شده و دارای خصایص زیر است 1) ملین ملطف است 2)مقوی عام و اعصاب خصوصاً 3)تجدید قوا و هاضم 4)نشاط‌آور کبدی و مرطب 5)کاهنده فشار خون 6)درمان اسهال 7)در بیماریهای ریه مثل سل 8) در ضعف عمومی 9)کاهش رشد اطفال 10) التهابات معده و اسهال خونی 11) در تیفوئید 12) امراض و التهابات اداری اثر درمانی دارد.
روش:
1)جوشانده از ۲۰ گرم در لیتر به مدت ۳۰ دقیقه تا دانه ها از هم باز شوند بعد صاف کرده به عنوان ملین و مغذی بخورند.
2) جوشانده دانه جو و گندم و ذرت و نخود و عدس و لوبیا هرکدام یک قاشق بزرگ در3 لیتر آب به مدت سه ساعت جوشانده جهت تغذیه.
3) آرد جو 50-20 گرم جوشانده در طول روز جهت غذای اطفال
4) اضافه کردن آرد جو به شوربا و مرق جهت مسهل هاضمه یا اضافه کردن آرد جو با سرکه جهت درد پشت و نخاله جو جهت تسکین درد مثانه
5) جوشانده جو (20 گرم در لیتر آب) عنوان آرامبخش
6) استخراج ترکیب هوردونین به صورت حقنه یا نوشیدنی در اسهال ها و تیفوئید و التهاب روده
7) به صورت موضعی جوشانده جو در غرغره یا کوبیده بو داده جو بصورت پماد در التهابات جلدی و از جو غذایی در زمان رسول خدا(ص) می ساختند به نام تلبینه که نوعی شوربا بوده که در روایات رسول خدا(ص) آمده و مهمترین محصولات صنعتی اخیر ویسکی و البیره از مشروبات الکلی است. مهم ترین مراکزی که در جهان از جو نوشیدنی می سازند: 1)ژاپن 2)چین 3)روسیه 4) ترکیه 5) فرانسه 6) آمریکا 7) رومانی
192)L,poussin(The chiken)الفروج=جوجه مرغ=فرخ
ما در آن، مرغ را بحث کردیم در اینجا در مورد گوشت و خواص جوجه اکتفا می‌کنیم.
آقای جاحظ در مورد جوجه در کتاب الحیوان خود گوید:« از تخم مرغ خلق شده و باز زرده تخم تغذیه می‌کند در مدت ۱۰ روز به دنیا می آید. اول سر او بزرگتر از بدنش است. اگر مرغ بدون خروس باشد، زرده وی نطفه ندارد و جوجه هم تولید نمی‌شود.
جوجه از تخم با یک حرکت سریع آن را شکسته، بیرون می‌آید و زود دنباله غذا و طعام می‌گردد. او گوشت و خون و مگس می‌خورد که این طبع درندگان است و از بقولات می‌خورد که از طبع پرندگان است.»
اطبایی مثل ابن سینا دربارۀ جوجه گفته‌اند:« گوشت جوجه بسیار گرمتر از مرغ است و گوشت جوجه عقل را زیاد و مغز آن مانع خون دماغ و ازدیاد منی می‌شود.»
ابن قیم جوزی گفته:« جوجه سریع الهظم و ملین طبع و ایجاد کننده خونی لطیف است.»
و ابن جزله گفته:« بهترین جوجه‌ها آن است که در دشت‌ها بپرد و پیه آن از پیه مرغ بهتر و غذای آن موافق بیشتر مردم است.» طبیبان دیگر گفته‌اند:« جوجه‌ها هضم آن سریعتر از دیگر پرندگان و غذایی آنها بهتر و جوهر آن افضل و خون تولید شده‌اش محمود و آن در تقویت شهوت و تسکین حرارت معده و غذای افراد ضعیف است. ضرر آن برای کسانی که خسته‌اند یا معده گرم مزاج دارند، است و دفع ضرر آن با پخت بهتر و تعدیل در طبخ آن است.»