قاموس مداوا با غذاوگیاه
اثر دکتر احمد قدامه
انتشارات النفائس بیروت،
ترجمه دکتر محمد حسین ورپشتی
227)الکراث=تره=L,Poirea(the leek)
سبزی کاشتنی از تیره زنبق که شبیه پیاز سبز در شکل و طعم است. در قیافه شبیه سیر است و در کتب قدیمی عربی به نام کراث و کراس و اکل و کراث بری و طیعان آمده. در شام به نام کراث صغیر یا براصیا که از کلمه ترکی براصیه آمده که دو نوع است.
بشر تره را از قدیم می‌شناخت و در عهدنامه فراعنه، فرعون سیوس به یکی از ساحران خود یک بسته که هزار دانه گلابی و ۱۰۰ دانه جو و ۱۰۰ دانه تره با یک گاو هدیه داد. حضرت موسی(ع) دستور به تهیه شوربا با تره داد که مردم در مصر بخورند.
امپراطور روم به نام نیرون معتقد بود که تره مقوی صوت است و از آن زیاد می‌خورد.ارسطو فیلسوف یونانی چون می‌خواست صدایش مثل کبک شود و قوتش برگردد تره می‌خورد.
و بقراط می‌گفت:« تره ادرار را ریزش و معده را نرم، آروغ را متوقف می‌کند و سل و نازایی را شفا می‌دهد و شیر زن را سرازیر و قولنج را شفا می‌دهد و خون دماغ را قطع می‌کند.»
در حدیث نبی اکرم(ص) آمده که فرمود:« هر کس تره بخورد و همان وقت بخوابد ازباد بواسیر در امان است و ملکی بر وی نازل می‌شود که بوی دهانش را خوشبو کند تا صبح شود.»
در طب قدیم:
گفته اند:« اگر پخته شود و آن را بخورند جهت بواسیر سرد نافع است و اگر بذر آن را بکوبند و با قطران معجون کنند یا دندان‌ها را بخور دهند که کرم داشته باشد، عارضه آن دندان را می‌برد.
ابن سینا گفته:« تره شامی بثورات را می‌برد و خوردن آن لثه و دندان فاسد را خوب کند اما برای دید بد است. تره نبطی برای بواسیر نافع است اگر آب پز آن خورده شود و باعث تحریک جنسی شود و اگر بر زخم‌های خونی نهند، خونریزی آن قطع شود و کسانی که آواز می‌خوانند باعث تصفیه صوت آنها می‌شود.»
در طب جدید:
گفته اند که خوردن آن نشاط آور و ترمیم کننده نیروی حیوانی است .در کسانی که آستم و سرفه و بی‌اشتهایی دارند، مفید است و نیز در کسانی که معده تخمیری دارند باید تازه آن را بخورند و آن مرطوب کننده التهابات بدن است و باعث نرم شدن رگ‌های سفت شده وتصلب یافته می‌شود.
مقوی اعصاب و ضد میکروب و ضد صرع و ضد التهابات مفاصل است و نیز در بیماری‌های ادراری و سنگ مثانه و ادرار (کلیه) باعث سرازیری ادرار می‌شود .چاقی را کم می‌کند. مصرف خارجی آن جهت بیماری‌های زیر مفید است
- زخم جراحت‌دار 2)دمل 3)التهاب مثانه 4)بند آمدن ادرار 5)بواسیر 6)پینه دست 7) نیش حشرات 8) کمک به زیبایی پوست صورت.
مصرف داخلی آن به صورت جوشانده با آب گرفته و ریشه پوست کنده آن و نیز با شیر جهت مبارزه با کرم می‌نوشند.
در استفاده خارجی آب آن را با شیر یا ماست چکیده می‌شویند جهت برطرف کردن لکه‌های قرمز صورت و آب آن صورت را با مغز گندم و شکر کم جهت رسیدن دمل و زخم و سر باز کردن آنها مفید است .نهادن پماد تره پخته و له شده که با روغن زیتون مخلوط شده به زیر شکم جهت مبارزه و با بند آمدن ادرار و التهاب مثانه مفید است.
جهت از بین بردن پینه و سفتی جلد پا، آب برگ تره در سرکه به مدت ۲۴ ساعت و مالیدن آن به اجزاء مبتلا قبل از خواب باعث ریختن پینه‌ها می‌شود.
جوشانده برگ تره جهت پاک کردن زخم و سرعت در بهبودی آنها به کار می‌رود.
ارزش غذایی آن:
تره گرچه در تغذیه کم مصرف می‌شود اما جهت سلامتی مفید است چون غنی از ویتامین سی است و نیز در کسانی که رژیم غذایی ضد چاقی دارند, مفید است و نیز کسانی که التهاب مفاصل دارند و بیماری‌های ادراری، شوربای آن در سرفه و ترشحات حلقی و ضعف مفید است چون آن دارای ویتامین‌های آ و بی و پی پی و سی و پروتئین 3/1% و قند1/4% و آب 92% است و کلسیم و فسفر و روغن و پتاسیم و منگنز(2/3 میلی‌گرم) دارد.