مخلصه نوروزی، بلبل شامی، کازریسک

فارسي: مخلصه نوروزي، كازريسك، بلبل شامي

علمي:Linaria vulgaris (مخزن الادويه بديعي ابن بيطار)

انگليسي:Toad flax, Wild flax,Yellow Toadflax

عربي: حباحب، محاجم، مكنسه، قرشيه، قليحه(56)

بررسي ها وجود گلوكوزيد نظير لينارين، ليناراكرين، لينارزين، ليناروس مين، اسيد آنتي رينيك، اسيد فرميك و سيتريك، اسيد تانيك و ماليك، صمغ و قند و پكتين و بلورهاي شبيه هسپريدين و گلها داراي فيتوسترول و پارافين، مانيت، مادة روغني، تانن، لينارين، پكتولينارين و آنتوكسانتين و آنتوكيرين است.

لينارين(به فرمولبه صورت بلورهاي سوزني و در آب و حلال هاي معمولي غير محلول ولي در بنزن و فنل حل مي شود.) و پكتولينارين(به فرمول به صورت بلورهاي زرد در متانول است.)(7 و8و61)

و بقولی دیگر دارای 1) مونوترپن ها(مثل آنتی رینوزید) 2) فلاونوئیدها(مثل لینارین، پکتولینارین و لینارئین) 3) آیرونها(مثل براکتئاتین) 4) آلکالوئیدهای کینازولین(مثل پگانین)(73)

گياهي است علفي زيبا، داراي ساقه اي به ارتفاع چهل سانتي، حالت خودرو، برگهايي دراز، باريك، نوك تيز، دندانه دار، سبز روشن، ظاهري شبيه برگ كتان صاف و براق و گلهايي به رنگ زرد روشن، شبيه گل ميمون، مجتمع به صورت خوشه، در ناحيه وسط جام گل لكه هاي متعدد نارنجي ديده مي شود.(7و8و73)

 1-L.vulgaris مشروح در بالا بيشتر در بلوچستان، كنار جاده ها، مزارع و باغهاي متروكه.

2-L.elatine لبلاب اخرش با برگهاي تيركماني، سبزتيره، گلها زرد كوچك و داراي لكه هاي بنفش در كرج، خراسان، اصفهان و غرب تهران.

3-L.supina داراي ساقه خوابيده، گلها به رنگ زرد روشن.

4-L.minar داراي اعضاء پوشيده از تارهاي غده اي در برخي نواحي اروپا و آسيا.

5-L.cymbalaris داراي ساقه خوابيده، برگها پنجه اي، منقسم به پنج لوب، منتهي به دمبرگ دراز، گلها كوچك، بنفش روشن در مناطق اروپايي.(7 و8)

-15 گرم در ليتر آب، جهت ناراحتي پوستي و مصرف داخلي و 50گرم گياه در ليتر آب يا شير جهت مصرف خارجي و ملتهب در بواسير.(8) خوردن پنج گرم آن با روغن زيتون در مسموم(7) يا 4-2گرم روزي سه بار دم كرده.(61)

مصرف خوراکی جهت تهیه چای 2-1 قاشق استکان در روز(که 18 دقیقه دم بکشد)(73)

الف) طبق نظر نويسندگان معاصر:

اين گياه اثر ملين، مسهلي، نرم كننده، معرق و كمي مخدر است. داراي اثر تصفيه كننده خون و در استعمال خارجي خاصيت رفع تحريكات موضعي دارد. از اين جهت در رفع التهابات و ناراحتي بواسير اثر مفيد دارد.(8و73) خوردن آن مانع اثر سموم مارها مي شود.(7) به طور خلاصه اثر مدر، ملين، درمان بواسير و در استعمال خارجي جهت رفع بيماريهاي پوستي مزمن و اثر ضد التهاب دارد.(61و73)

         ب)طبق نظر حكماي قديم:

 اين گياه گرم و خشك، در رفع قولنج هاي صعب، عجيب الفعل(خوب اثر مي كند) و جهت تحليل اخلاط لزجه و كمر و مفاصل و ورك و تقويت معده و جگر و سپرز و  اعصاب مفيد است.چون در اول تحويل آفتاب به حمل سه روز از تخم آن بنوشند در آن سال از هيچ سمي ضرر نبيند و عرق آن محلل و ملطف و رافع قولنج ريحي و مقوي اعضاء رئيسه و موافق مبرودين است.(3)[1]

[1] منابع:

• تطابق نام ها دكتر قهرمان ج1ص277
• دكتر زرگري ج3ص655
• معارف ج3 ص140
• تحفه ص795
• گزيده دكتر صمصام ص362
• PDR اثر دکتر دیویدهبرص905