قاموس مداوا با غذاوگیاه
اثر دکتر احمد قدامه
انتشارات النفائس بیروت،
ترجمه دکتر محمد حسین ورپشتی
185)غریفون=گریپ فروت L, grape Fruite(The grape Fruit)
نوعی درخت از تیره پرتقال است. بعضی گفته اند از نوع لیموی هندی است. در باغ سلطنتی انگلیس به نام لیمو بهشتی یا گریپ فروت گویند.
در بازار شام بنام کریفون و یا شادوک[ بخاطر فرد انگلیسی که آنرا به جزایرآنتیل برد] میشناسند.
خواص غذایی و طبی آن شبیه بقیه میوهجات تیره پرتقال است مثل لیمو و اترج و پرتقال.
غزال=ظبی The grezdla در قسمت خود آمده
243)الکلاج=گز
نوع شیرینی گرد شده و رقیق که از پسته و شکر یا سرشیر و شکر به روشهای مختلف میپزند کلمه کلاح از کلمه ترکی است که اصل ان از لغت gulladjکه در مصر به آن جلاش گویند.
209)القریص=گزنه یا انجره(ج 4 ص 408 دکتر زرگری)=l,ortie=(the mettle)
گیاهی علفی از تیره گزنه که به نامهای قریص، قراص و انجره و خربق هم گویند.
انواع آن:1) گزنه محرق یا شعر العجور که قراص صغیر هم گویندo.brulante
2) قراص کبیر یا حریص یا گزنه دو پایهo.dioique
3) گزنه رومانی به اسم نبات النارo.romaine
حریص که نوع دوم گزنه است زیاد برگ دارد و زرد رنگ با بذر مثل عدس در طب مصرف دارد در برگهای آن بزرگتر و خشونت آن زیاد تر و بذر آن سفید ازرق و همه انواع آن برگها و ساقههایش دارای کرک ریز که چون به جسم انسان بخورند. سوزش ایجاد کنند و قرمزی در پوست ایجاد میکند که مدتها میماند.
در طب قدیم:
قدما آن را میشناختند و از فواید آن گفته اند: اگر برگ آن را به ورمها و زخم بمالند، آن را شفا دهد و نوشیدن آب فراهم آمده از بذر آن (جوشانده آن) باعث پاک شدن سینه و ریه از اخلاط غلیظ و نوشیدن این آب با آب انگور باعث تقویت شهوت جنسی و بذر آن شفا دهنده شب ادراری اطفال (که مخلوطی از ۳۰ گرم بذر گزنه و ۶۰ گرم آرد جو و عسل آب) که این دو مخلوط ۳۰ قرص بسازند و هر شب دو قرص آن را به کودک دهند.
و برگهای آن را به صورت ضماد بر اعضاء خشک و فلج بمالند، مفید است و این درمان هنوز در اروپا از بین نرفته است.
در طب جدید: فواید گزنه در حین تحلیل مواد موثره آن شناخته شده و در آن سدیم پتاسیم و کلسیم و مواد از ته و اسیدهای تلخ و اسید بوریک و مقدار زیادی سیلیس و گوگرد و کلر و منگنز دیده شده.
محققان تاکید کرده اند که گزنه به خصوص سپید آن نافع در روماتیسم است چون برگ آن را به اعضاء بمالند، باعث تسریع جریان خون و تسهیل دفع سموم از پوست و تسکین دردهای آن میشود و در افراد فلج نافع و باعث تسهیل دفع قاعدگی زنان میشود. آب گرفته برگ آن را اگر بنوشند در خون دماغ و خونریزی رحمی و ترشحات ممزوج به خون مفید است.
اگر نوشیدنی ۱۰۰ گرم آب آن در روز برای چند روز ادامه یابد، نیز باعث روان شدن شیر ما در میشود و آن درمان اسهال حاد است. اگر 30-40 گرم گزنه در یک لیتر آب جوشانده و در طی 2-3 روز بنوشند و اگر برگهای گزنه و ریشه آن را در آن نهند با همان مقدار برگ آویشن و بر سر بمالند، از ریختن مو جلوگیری میکند.
و جوشانده 60-40 گرم برگ گزنه در یک لیتر آب باعث نشاط معده و جریان خون میشود. ارزش غذایی آن: با وجود عناصر مفید زندگی آن، بالا است. سر شاخههای تازه آن در سالاد با سبزیجات باعث نشاط معده و هاضمه و دفع بول میشود. اضافه کردن گزنه به شوربا جهت بهبود طعم و عطر آن مثل پخت اسفناج و نان و ترید می شود.